Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2009

Μια γενοκτονία, πολλές στρατηγικές! One genocide, many strategies!

του Σάββα Καλεντερίδη

Μετά από πολλές δεκαετίες σιωπής, ο ελληνικός λαός άρχισε σταδιακά να αποκτά ιστορική συνείδηση για το τί ακριβώς έγινε στη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα και εξαφανίστηκαν οι χριστιανικοί πληθυσμοί από τη Θράκη, τον Πόντο και τη Μικρά Ασία, περιοχές στις οποίες, στις αρχές του 20ού αιώνα, οι χριστιανοί αποτελούσαν περίπου το 35% του πληθυσμού, ενώ σήμερα δεν είναι ούτε το 1%.

Η γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολής ήταν ένα σατανικό εγχείρημα, που στηρίχτηκε σε ΕΝΑ ΕΝΙΑΙΟ ΣΧΕΔΙΟ και διαπράχθηκε από τους ίδιους μηχανισμούς του. Τα θύματα ήταν Αρμένιοι, Ασσύριοι και Έλληνες.

Οι Αρμένιοι, όσοι επέζησαν από το δολοφονικό μαχαίρι των Τούρκων, διασκορπίστηκαν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, αφού δεν υπήρχε ένα αρμενικό κράτος για να δεχτεί τα απομεινάρια των Αρμενίων της Ανατολής, όπως έγινε με τους Έλληνες της Ανατολής που εγκαταστάθηκαν ως φυγάδες ή ως ανταλλάξιμοι πρόσφυγες στην Ελλάδα.

Οι Ασσύριοι, όσοι επέζησαν, κατέφυγαν σε γειτονικές χώρες και σε μερικές χώρες της Ευρώπης, ενώ ένα μικρό μέρος από τους διασωθέντες προσπάθησαν να επιβιώσουν στην Κωνσταντινούπολη, όπου το τουρκικό κράτος δεν μπορούσε να εφαρμόσει με ευκολία τις γνωστές γενοκτονικές πρακτικές.

Η έλλειψη πατρίδας και κράτους ίσως να ήταν ένας από τους λόγους που έκανε τους Αρμενίους να αρχίσουν τον αγώνα για τη δικαίωση και τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας την επομένη της ανατροπής (1918) της τριάδας των Νεοτούρκων, των Ενβέρ, Ταλάτ και Τζεμάλ, που οδήγησαν στο θάνατο 1.500.000 Αρμενίους.

Οι Ασσύριοι, ένας ολιγάριθμος και φιλήσυχος λαός, απλά έδωσαν τον αγώνα της επιβίωσης.

Οι Έλληνες;


Μετά από πέντε δεκαετίες σιωπής, μια σιωπή που επιβλήθηκε από το ελληνικό κράτος, προς εξυπηρέτηση της ιδέας της ελληνοτουρκικής φιλίας, οι Έλληνες της Ανατολής, κυρίως η δεύτερη γενιά προσφύγων, με μπροστάρηδες τους Ποντίους, άρχισαν σταδιακά να διεκδικούν το δικαίωμα στη μνήμη.

Μετά από αγώνες και συγκρούσεις με απαράδεκτες λογικές, που έφεραν τον ελληνισμό στο χείλος του γκρεμού, όσον αφορά την αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής, οι Πόντιοι καταφέραμε να φέρουμε στο προσκήνιο το ζήτημα της ιστορικής μνήμης και το αίτημα της δικαίωσης.

Και ο αγώνας συνεχίζεται.

Τέσσερα χρόνια μετά την αναγνώριση της 19ης Μαΐου ως ημέρας μνήμης της γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού, οι δεύτερης γενιάς πρόσφυγες από τη Σμύρνη και τη Μικρά Ασία κέρδισαν το δικαίωμα στη μνήμη, αφού το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε ομόφωνα νόμο με τον οποίο καθιερώνεται η 14η Σεπτεμβρίου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος. Πέρυσι, σύλλογοι Θρακών που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ διοργάνωσαν εκδηλώσεις για τη γενοκτονία του ελληνισμού της Ανατολικής Θράκης από το τουρκικό κράτος, στις αρχές της 2ης δεκαετίας του 20ού αιώνα.

Δηλαδή, ενώ η γενοκτονία ήταν μια, για Αρμενίους, Ασσυρίους και Έλληνες, παρατηρούμε ότι υπάρχει μια πολυδιάσπαση των προσπαθειών που γίνονται για την αναγνώρισή της. Και η πολυδιάσπαση αυτή δεν παρατηρείται μόνο ανάμεσα σε διαφορετικά έθνη, αλλά ακόμα και μέσα στην ίδια την ελληνική οικογένεια.

Ασφαλώς, υπάρχουν κάποιοι λόγοι που μας οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση. Ο πιο προφανής είναι το γεγονός ότι αν μιλούσαμε για γενοκτονία των Ελλήνων της Θράκης, του Πόντου και της Μικράς Ασίας, θα μπορούσαν να «δικαιολογήσουν» τα εγκλήματά τους οι Τούρκοι επικαλούμενοι την παρουσία του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία. Φυσικά, υπάρχει και ο αντίλογος, αφού η γενοκτονία είχε αποφασιστεί από το 1911 και είχε αρχίσει ουσιαστικά να εφαρμόζεται από το 1913, ενώ τα ελληνικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη το Μάιο του 1919.

Πάντως, ανεξάρτητα από τους λόγους που οδήγησαν σε αυτές τις επιλογές, είναι πολύ δύσκολο να προωθήσουμε το ζήτημα της διεθνούς αναγνώρισης της γενοκτονίας μιλώντας ξεχωριστά για τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, ξεχωριστά για τη γενοκτονία των Ελλήνων της Θράκης και ξεχωριστά για τη γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.

Η γενοκτονία ήταν μια και θα πρέπει να αναζητήσουμε κοινή δράση και στρατηγική πρώτα μεταξύ μας, ως Έλληνες, και στη συνέχεια να κινηθούμε από κοινού, να ενώσουμε τις δυνάμεις και τις προσπάθειές μας με τους Αρμενίους και τους Ασσυρίους, για να πετύχουμε τη δικαίωση.

Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, μπορούμε να προστρέξουμε στους αρχαίους, που είχαν πει το «Η ισχύς εν τη ενώσει».



One genocide, many strategies!


After many decades of silence, Greeks have gradually begun to develop a historical consciousness on what exactly occurred in the second decade of the 20th century when Christian populations disappeared from Thrace, Pontus and Asia Minor; regions where in the early 20th century Christians made up about 35% of the population but today number not even 1%.

The genocide of the Christian populations of Anatolia was a satanic undertaking, which depended on ONE SINGLE PLAN and was committed by identical mechanisms. The victims were Armenians, Assyrians and Greeks.

Armenians who survived the murderous sword of the Turks were scattered across the length and breadth of the world because there did not exist an Armenian state to accept the remains of Anatolian Armenians, unlike Anatolian Greeks who either as fugitives or exchangeable refugees settled in Greece. Assyrians who survived fled to neighbouring countries and to some countries in Europe, while a small number tried to survive in Constantinople, where the Turkish state could not easily apply its noted genocidal practices.

The lack of motherland and national state might have been one of the reasons that prompted Armenians to begin the struggle for justice and international recognition of the genocide following the overthrow (1918) of the Young Turk triumvirate, Enver, Talaat and Jemal who drove 1,500,000 Armenians to their deaths.

The Assyrians, a small but peace-loving people, simply fought for survival.

The Greeks?

After five decades of silence, a silence imposed by the Hellenic state to serve the idea of Greek-Turkish friendship, the Greeks of Anatolia, chiefly second-generation refugees with Pontians at the forefront, gradually began to assert the demand for remembrance. After struggles and conflicts against unacceptable reasons which brought Hellenism to the brink of disaster, regarding resistance to the Turkish threat, we Pontians succeeded in bringing to the public stage the issue of historic remembrance and the demand for justice.

And the struggle continues.

Four years after May 19th was recognised as a remembrance day for the genocide of Pontic Greeks, the second-generation refugees from Smyrna and Asia Minor won the right to remembrance when the Greek parliament voted unanimously on a law establishing September 14th as a remembrance day for the genocide of Greeks of Asia Minor by the Turkish state. Last year, Thracian societies operating in the U.S. organised events for the genocide of Greeks of Eastern Thrace by the Turkish state at the beginning of the second decade of the 20th century.

In other words, while the genocide was one event for Armenians, Assyrians and Greeks, we observe many disjointed efforts made for its recognition. And that this division is not only between different nations but even within the Greek family itself.

Of course, there are some reasons that explain what drove us to this point. The most obvious is that if we spoke about the genocide of Greeks of Thrace, Pontus and Asia Minor, Turks could ‘justify' their crimes by invoking the presence of the Hellenic army in Asia Minor. Naturally, there is a reply, for the genocide had been decided upon from 1911 and had started to be widely implemented from 1913, while Hellenic troops landed in Smyrna in May 1919.

In any event, regardless of the reasons which brought about these choices, it is very difficult to press the issue of international recognition of the genocide, when speaking separately about the genocide of Greeks of Pontus, separately about the genocide of Greeks of Thrace and separately about the Genocide of Greeks in Asia Minor.

The genocide was one event and we should first seek joint action and strategy among ourselves as Greeks and then act together uniting our own strengths and efforts with Armenians and Assyrians in order to achieve justice.

And for this specific case, we can turn to the Ancients, who had said there is "strength in unity".


Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ποντιακή Γνώμη - Τεύχος Σεπτεμβρίου

The following article appeared on the front page of the September issue of Pontiaki Gnomi (Ποντιακή Γνώμη).

Year 1, Issue 7 , Athens: Infognomon, September 2009, p. 1.

Translated from Greek by Pontosworld.com

Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2009

Ο Χρύσανθος: Ιεράρχης και Πατέρας στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο

Ο Χρύσανθος ως Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος (Δεκ. 1938 — Ιούλ. 1941)

Περνάμε στην τελευταία και κορυφαία φάση των δραστηριοτήτων του μεγάλου Ιεράρχη και Εθνάρχη. Οι δραστηριότητες, μάλιστα, αυτής της περιόδου κλιμακώνονται καθώς περνάμε από τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο (Οκτ. 1940-Απρ. 1941) στην ύπουλη γερμανική εισβολή και στην τριπλή κατοχή της χώρας.

Στην πρώτη περίοδο (ελληνοϊταλικός πόλεμος) θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε στο πρόσωπο του Χρύσανθου, τον μεγάλο Ιεράρχη και στοργικό Πατέρα του μαχόμενου, στρατευμένου και μη, ελληνικού λαού. Στη δεύτερη (γερμανική εισβολή- Κατοχή) ο Χρύσανθος ορθώνεται όχι μόνο ως Λυτρωτής Ιεράρχης, αλλά και ως ο κατεξοχήν Εθνάρχης των Ελλήνων, δεδομένου ότι οι ταγοί της Πολιτείας (βασιλεύς και Κυβέρνηση) είχαν ήδη εγκαταλείψει τη χώρα και βρίσκονταν στη Μ. Ανατολή.

Ιεράρχης και Πατέρας στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο

Συγκινητικές και καίριες οι ενέργειες του Χρύσανθου. Πρώτα — πρώτα, απευθύνει επιστολή καταγγελίας της απρόκλητης ιταλικής επίθεσης σε όλες τις χριστιανικές εκκλησίες (16/11/1940).

Ταυτόχρονα οργανώνει και ενεργοποιεί έναν ολόκληρο μηχανισμό προσφοράς βοήθειας και ηθικής στήριξης στους μαχόμενους στρατιώτες. Συγκεκριμένα:
- Με την οργάνωση «ΠΡΟΝΟΙΑ ΣΤΡΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ» συγκέντρωσε, μέσω 2.000 εθελοντών, πολλά εκατομμύρια δρχ., για την ενίσχυση των οικογενειών των στρατευμένων.
- Ο ίδιος προσωπικά και ειδική ομάδα ιερέων επισκέπτονταν τακτικά τα νοσοκομεία, για την τόνωση του ηθικού των τραυματιών.
- Για την τόνωση του ηθικού των στρατιωτών του μετώπου, συχνή ήταν και η αποστολή Γραμμάτων Παρηγοριάς, αλλά και θρησκευτικών εντύπων.

Ιεράρχης και Εθνάρχης στη γερμανική εισβολή - Κατοχή

Είναι να θαυμάζει κανείς το γενναίο Διάγγελμα της Ι. Συνόδου, προς τον Ελληνικό λαό και το στρατό, για την ανίερη γερμανική επίθεση και, μάλιστα, την ημέρα της εισβολής (6 Απριλ. 1941). Το Διάγγελμα αυτό εξέπεμψε το πρώτο μεγάλο Ηθικό και Εθνικό Μήνυμα της αδούλωτης Ελλαδικής Εκκλησίας στη γερμανοκρατούμενη, αλλά αδούλωτη Ελλάδα.

Όμως η μεγαλοσύνη του Χρύσανθου σ’ αυτή τη φάση δε φαίνεται τόσο από τα όσα έγραψε, όσα από τα όσα έπραξε.

Αρνείται να συμμετάσχει στην επιτροπή υποδοχής των Γερμανών (μαζί με το Νομάρχη, το Δήμαρχο και το Φρούραρχο) κατά την είσοδό τους στην Αθήνα.

«Έργο του Αρχιεπισκόπου δεν είναι να υποδουλώνει, αλλά να απελευθερώνει» ήταν η γενναία του απάντηση. Κατ’ επέκταση, αρνήθηκε να αρχιερατήσει στη «Δοξολογία» για τη γερμανική κατοχή της πόλης.


Αλλά και την πρώτη κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου αρνήθηκε να ορκίσει. «Η Κυβέρνησις την οποία όρκισα εξακολουθεί να συνεχίζει τον πόλεμον. Άλλην κυβέρνησιν δεν δύναμαι να ορκίσω» (29/4/1941).

Δεν σταματούν εδώ οι εθναρχικές του δραστηριότητες. Δεδομένου ότι η κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου είναι υποχείρια των κατοχικών δυνάμεων, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα η έντονη διαμαρτυρία του Χρύσανθου στον πληρεξούσιο του Γ’ Ράιχ, για τα βουλγαρικά εγκλήματα στην Αν. Μακεδονία.

Όμως, και μετά την αντικανονική καθαίρεσή του (6 Ιουλ. 1941) από εγκάθετους αρχιερείς, με τη στήριξη των γερμανικών Αρχών, συνέχισε την εθνική του δράση, παρά την ταλανιζόμενη υγεία του, από το σπίτι του (Σουμελ 4): Σ’ όλο το διάστημα της Κατοχής κρατούσε τακτική επαφή με την Κυβέρνηση της Μ. Ανατολής, μέσω μυστικού ασυρμάτου, με την ιδιότητα του προεδρεύοντος της «Εθνικής Επιτροπής» για την οργάνωση και προώθηση Ομάδων Εθνικής Αντίστασης.

Την ανθοδέσμη της ιεραρχικής και εθναρχικής ακτινοβολίας του Χρύσανθου, μετά τον ξεριζωμό, διανθίζουν και άλλες δραστηριότητες, οι οποίες δίνουν υψηλή ποιότητα στην όλη προσφορά του στην Εκκλησία και στο Γένος.

Ως πρώτος Πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών και Δ/ντής του επιστημονικού Περιοδικού «ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΝΤΟΥ» (1927-1949), αλλά και ως συγγραφέας του περισπούδαστου έργου «Η Εκκλησία της Τραπεζούντας» (1933), για το οποίο εξελέγη Ακαδημαϊκός από την Ακαδημία Αθηνών (1939), θα λέγαμε ότι και εδώ στην Ελλάδα συνέχισε το έργο του Εθνάρχου των Ποντίων σε πνευματικό και κοινωνικό επίπεδο. Διότι τόσο η «Επιτροπή», όσο και το περιοδικό, λειτουργούν, μέχρι και σήμερα, ως η καλύτερη κιβωτός διάσωσης και καλλιέργειας της κουλτούρας του ιστορικού Πόντου.

Πηγή: ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟΝ ΕΓΚΟΛΠΙΟN

Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2009

26 Οκτωβρίου: Eπέτειος Άλωσης της Τραπεζούντας

Πίνακας που δείχνει την Άλωση της Τραπεζούντας

Σαν σήμερα, πριν από 548 χρόνια, έπεσε η Τραπεζούντα στα χέρια των Οθωμανών και του Σουλτάνου του Πορθητή.
Για την ακρίβεια, η Τραπεζούντα δεν έπεσε, παραδόθηκε κατόπιν συμφωνίας, μετά από 32 ημέρες πολιορκία και μετά από διαμεσολάβηση του αυλικού των Κομνηνών, Γεωργίου Αμοιρούτζη, μεταξύ του τελευταίου αυτοκράτορα της Τραπεζούντας, Δαβίδ του Μεγαλοκομνηνού και του Μωάμεθ του Πορθητή.
Ο Δαβίδ πείστηκε να παραδώσει την πόλη, για να μην καταστραφεί από τα αγριεμένα στίφη των Οθωμανών.
Ο Αμοιρούτζης, θεωρείται ότι μεσολάβησε για το καλό της πρωτεύουσας του Πόντου και των κατοίκων της.
Στη συνέχεια, ο Αμοιρούτζης ήταν αυτός που φέρεται να παρέδωσε επιστολές που του εμπιστεύθηκε ο Δαβίδ, με τις οποίες ο τελευταίος αυτοκράτορας της Τραπεζούντας επεδίωκε τη σύναψη συμφωνιών για την απελευθέρωση του Πόντου.
Το τέλος του Δαβίδ και της οικογένειάς του ήταν τραγικό, ενώ ο Αμοιρούτζης έμεινε στην ιστορία ως ο άνθρωπος που πρόδωσε τον προστάτη και ηγέτη του.
Μεχτέρ τακιμί: Οθωμανικό τμήμα τελετών, σε παρέλαση που γίνεται στην Τραπεζούντα, με την ευκαιρία της επετείου της Άλωσης

Οι τουρκικές αρχές γιόρτασαν σήμερα την επέτειο "απελευθέρωσης" της Τραπεζούντας, με τη συμμετοχή των σημερινών τραπεζουντίων, που στην πλειοψηφία τους αποτελούν απογόνους των Ελλήνων του Πόντου.
Εμείς, οι απόγονοι των γενοκτονημένων και των ξεριζωμένων από τα χώματα του προσφιλούς Πόντου, βιώνουμε τη νεοελληνική πραγματικότητα, ενώ δεν έχουμε κάν την ημέρα αυτή στο επετειολόγιό μας.
Έστω και χωρίς τύπους, άς αφιερώσουμε μερικές στιγμές στην ημέρα αυτή και άς κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ στους ήρωες και τους μάρτυρες του Πόντου, σε όλους εκείνους που έδωσαν διαχρονικά το αίμα τους για την υπεράσπιση της φυλής.

Σάββας Καλεντερίδης

Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2009

Το νέο βιβλίο του συνεργάτη της εφημερίδας ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΓΝΩΜΗ, Τάσσου Κοντογιαννίδη

-neesekdoseisnewsletteR.jpg

1

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΟΙ

ΤΑΣΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ

Αργοναύτες του έρωτα


Κωδικός 30189
Βάρος 0,36 kg
ISBN 978-960-422-813-3
Σχήμα 14x21
Εξώφυλλο Μαλακό
Σελίδες 240
Πρώτη έκδοση 2009
Τιμή: €14,80

Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2009

Εχω στον Πόντο, μιά ολόκληρη πόλη συγγενείς. Καί καμιά δύναμη δεν θα με ξεριζώσει..

Ελληνίδα ποντιακής καταγωγής, σφιχταγγαλιασμένη με κάτοικο του σημερινού Πόντου. Καμιά δύναμη δεν μπορεί να τις ξεχωρίσει. Από επίσκεψη το 2008.

Στον Πόντο, παντρεύονταν οι περισσότεροι γύρω στα είκοσί τους.
Οι γυναίκες, ακόμα νωρίτερα..

Έτσι, σε κάθε αιώνα είχαμε πέντε γενιές, πού είχαν απο δύο γεννήτορες η κάθε μία, άρα δέκα άτομα.

Στον Πόντο ζήσαμε απο το 700 πρό Χριστού, μέχρι τό 1923. Είκοσι επτά αιώνες, επί δέκα γεννήτορες σέ κάθε αιώνα, μας κάνουν 270 προγόνους.

Οι οικογένειες τους ήταν πολυμελείς. Αν λογαριάσουμε, ότι ο καθε ένας απο αυτούς είχε δύο κατά μέσο όρο αδέλφια, τότε μιλάμε για 540 συγγενείς δευτέρου βαθμού, τουλάχιστον.

Επομένως, κατα την μετριοπαθέστατη αυτή εκτίμηση, στον Πόντο έχουν ταφεί τουλάχιστον 810 συγγενείς μου, πρώτου και δευτέρου βαθμού.

Στά Άγια χώματα της Πατρίδας, έχω θαμμένους 810 τουλάχιστον συγγενείς..

Εκεί ανήκω..

Καί σε καμιά Λωζάνη δεν δίνω τό δικαίωμα να με ξεριζώσει.

Κράτη, βρείτε τα μεταξύ σας..

Κυβερνήσεις, κάντε όσες συμφωνίες θέλετε, ερήμην μου.

Εγώ εκεί ανήκω..


ΤΑ ΤΑΦΙΑ 'Μ ΕΧΑΣΑ. ΝΤ' ΕΘΑΨΑ ΚΙ ΕΝΕΣΠΑΛΑ...
(Τούς τάφους μου έχασα. Αυτούς πού έθαψα δεν ξέχασα..)
Πηγή: Ιστολόγιο "Ού παντός πλειν ες Πόντον"

Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009

Μολυβδόβουλο του Μανουήλ Κομνηνού στη Γερμανία


Βρέθηκε μολυβδόβουλο Βυζαντινού αυτοκράτορα στη Γερμανία
Το μολυβδόβουλο βρέθηκε στα ερείπια πύργου κοντά στην Καρλσρούη


Ένα μολυβδόβουλο, δηλαδή μια σφραγίδα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ του Α' του Κομνηνού (1143 - 1180), βρέθηκε στα ερείπια του πύργου Λίντελμπρουν, που βρίσκονται κοντά στην Καρλσρούη. Μάλιστα, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας της Deutsche Welle ("DW"), το πολύτιμο αυτό εύρημα βρέθηκε σε βάθος μόλις 20 μέτρων κάτω από το αποκαλούμενο «παλάτιον» του πύργου, σ' ένα βραχώδες ύψωμα 437 μέτρων.

Ήδη, οι ειδικοί της αρμόδιας για τη μεσαιωνική αρχαιολογία εφορίας της περιοχής - που είναι και η επιβλέπουσα των ανασκαφών - αλλά και ο αρχαιολόγος Σβεν Γκίτερμαν, από το Ινστιτούτο Αρχαιολογικών Επιστημών στο Φράιμπουργκ (προϊστορική, πρωτοϊστορική και μεσαιωνική αρχαιολογία), έκαναν τις πρώτες τους εκτιμήσεις σε ό,τι αφορά το βυζαντινό μολυβδόβουλο.

Μιλώντας στην «DW», ο Σβεν Γκίτερμαν εξήγησε ποια είναι τα χαρακτηριστικά που οδηγούν στο ασφαλές - κατά την άποψη του - συμπέρασμα ότι πρόκειται για μολυβδόβουλο του γνωστού και ως «αυτοκράτορα - ιππότη», δηλαδή του Μανουήλ Α' του Κομνηνού, ο οποίος αποκαλούνταν από τους συγχρόνους του ως Μανουήλ Δεσπότης, ο πορφυρογέννητος.

Απεικονίζεται κι ο Μανουήλ Κομνηνός

Όπως ανέφερε, «υφίστανται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία μας οδήγησαν στο συμπέρασμα αυτό. Κυρίως, όμως, η κάθετη επιγραφή ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, στην εμπρόσθια όψη της σφραγίδας με το νεαρό, αγένειο πρόσωπο του Ιησού, γνωστό ως «τύπος Εμμανουήλ». Αυτό σημαίνει αναμφίβολα πως πρόκειται για μολυβδόβουλο του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού».

Μάλιστα, στην οπίσθια όψη της σφραγίδας απεικονίζεται ο ίδιος ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Ο αποκαλούμενος και πορφυρογέννητος φέρει στέμμα, από το οποίο κρέμονται μακριά «περπενδούλια» (δηλαδή, χρυσοί έλικες διακοσμημένοι με πολύτιμους λίθους, που κρέμονται από το στέμμα), ενώ φορά «διβητήσιον» (είναι μακρύ ένδυμα, που έφθανε μέχρι τον αστράγαλο) και λώρο (πρόκειται για μακριά μεταξωτή ταινία), με πολύτιμους λίθους και μαργαριτάρια, η οποία διπλώνεται χιαστί.

Στο δεξί του χέρι ο αυτοκράτορας κρατά «λάβαρον», σύμβολο της στρατιωτικής του εξουσίας και στο αριστερό φέρει την «ανεξικακία» (κυλινδρικό πουγκί από κόκκινο μετάξι με χώμα, σύμβολο του εφήμερου της ανθρώπινης ζωής). Από την επιγραφή του μολυβδόβουλου διακρίνονται καθαρά μόνον δύο γράμματα.

Με τη βοήθεια συγκριτικών μελετών, όμως, οι Γερμανοί αρχαιολόγοι κατόρθωσαν να αναπαραστήσουν την επιγραφή στο μολυβδόβουλο, η οποία είναι: «Μανουήλ Δεσπότης - ο πορφυρογέννητος». Η συγκεκριμένη περιγραφή της σφραγίδας περιλαμβάνεται και σε άρθρο του αρχαιολόγου Γκίτερμαν, που δημοσιεύτηκε στο ειδικό περιοδικό «Archaeologie in Deutschland» (Αρχαιολογία στη Γερμανία).

Πως βρέθηκε εκεί η σφραγίδα;

Βέβαια, για τους ειδικούς μελετητές της μεσαιωνικής, γερμανικής αρχαιολογίας ένα βυζαντινό μολυβδόβουλο του 12ου αιώνα δεν είναι ασυνήθιστο εύρημα. Εν προκειμένω, όμως, το θέμα είναι πως βρέθηκε στον πύργο Λίντελμπρουν. Ο αρχαιολόγος Γκίτερμαν ανέλαβε να αναπτύξει τον προβληματισμό, που προκάλεσε στους ειδικούς η εύρεση της συγκεκριμένης σφραγίδας.

«Ο πύργος Λίντελμπρουν - είπε χαρακτηριστικά - αναφέρεται πρώτη φορά στις πηγές τον 13ο αιώνα. Η σφραγίδα του αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού είναι, όμως, από τον 12ο αιώνα. Επομένως, τίθεται το ερώτημα: υπήρχε ο πύργος πριν από τα μέσα του 13ου αιώνα; Εάν ναι, πώς έφθασε η σφραγίδα εκεί;».

Ο Γερμανός αρχαιολόγος πρόσθεσε πως ερμηνείες υπάρχουν πολλές και διαφορετικές, αλλά η πιθανότερη είναι «ότι η σφραγίδα κοσμούσε κάποιο βυζαντινό έγγραφο, το οποίο κατέληξε στον πύργο Λίντελμπρουν. Ενδέχεται, μάλιστα, να έμενε στον πύργο κάποια σημαντική προσωπικότητα, στην οποία απευθυνόταν το έγγραφο. Αυτή τη στιγμή, όμως, δεν γνωρίζουμε τίποτε περισσότερο».

Βέβαια, το εύρημα από μόνο του δεν αποσαφηνίζει εάν υπήρχε αλληλογραφία του Βυζαντινού αυτοκράτορα με τους Γερμανούς ηγεμόνες της περιοχής, όπου βρέθηκε. Δηλαδή, του Νότιου Παλατινάτου. Επιβεβαιώνει, όμως, τους στενούς δεσμούς του πορφυρογέννητου, αλλά και του Βυζαντίου, με το γερμανικό χώρο.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ

Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2009

Βασίλειος Ανθόπουλος (1888-1922) - Ο Θρυλικός Αρχικαπετάνιος των Αντάρτικων Δυνάμεων του Πόντου

Παρουσίαση κατά την ημέρα των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα του ήρωα στη Σκύδρα Πέλλας.


«Σεβασμιώτατε, κυρίες και κύριοι,

Τα χρόνια φεύγουν και οι άνθρωποι που ελάμπρυναν με τους αγώνες και τις θυσίες τους την αντίσταση του ποντιακού και μικρασιατικού Ελληνισμού ενάντια στη συστηματική γενοκτονία του από μέρους των Νεότουρκων είναι άγνωστοι και ξεχασμένοι για τους πολλούς. Γι’ αυτό θεωρώ ως ελάχιστο φόρο τιμής στον σημαντικότερο οπλαρχηγό του Πόντου το στήσιμο ενός ανδριάντα στη Σκύδρα, που είναι το επίκεντρο χιλιάδων κατοίκων του Πόντου, της Μικράς Ασίας και της Θράκης.»



του Γιώργου Παναγιωτίδη,
Πολιτικού Επιστήμονα

Έτσι ξεκινούσα στις 3 Νοεμβρίου 1995 ένα σύντομο βιογραφικό για τον τιμώμενο σήμερα Βασίλειο Ανθόπουλο και ασφαλώς χρειάζονται πολλά συγχαρητήρια στον Δήμαρχο κ. Ιορδάνη Τζαμτζή και στο Δημοτικό Συμβούλιο της Σκύδρας που πήρε ομόφωνα απόφαση τότε, και σήμερα την έκανε πραγματικότητα κάνοντας όλους εμάς περήφανους που ήλθαμε εδώ να αποτίσουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης προς τον Βασίλειο Ανθόπουλο, τον σημαντικότερο οπλαρχηγό των ανταρτών του Δυτικού Πόντου.

Είναι μια παραδεδεγμένη αρχή ότι η ελευθερία αποκτάται με αγώνες, θυσίες, αίμα και δάκρυα. Τα όσα θα αναφέρω για τον Βασίλειο Ανθόπουλο ταυτίζονται με την παραπάνω αρχή.

Η ζωή και δράση του είναι ένα κομμάτι μέσα στο μωσαϊκό των γεγονότων που διαδραματίστηκαν στις αρχές του αιώνα μας και καθόρισαν ουσιαστικά τα σημερινά σύνορα της πατρίδας μας. Γεννήθηκε στο χωριό Κιζίκ της επαρχίας Απές του νομού Σεβάστειας του Πόντου στα 1888. Σπούδασε αρχιτεκτονική κοντά σε Γάλλο αρχιτέκτονα και έγινε σπουδαίος εργολάβος δημοσίων έργων. Λόγω της ιδιότητάς του αυτής πολλοί συγγραφείς τον αναφέρουν και σαν Βασίλ Ουστά (από τουρκ. usta, δηλαδή «αρχιμάστορας»).

Τη ζωή του σημαδεύει λίγο πριν την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το γεγονός ότι αναγκάζεται να σκοτώσει τον Τούρκο βιαστή της γυναίκας του αδελφού του και έκτοτε ζει στην παρανομία. Στα 1914 ξεκινά ο Α’Π.Π. Στο μέτωπο του Καυκάσου ρωσικός και τουρκικός στρατός, σπρωγμένοι και από το μίσος των ηγετών τους, ρίχνονται σαν άγρια λιμασμένα θεριά να αλληλοσπαραχτούν. Η Ρωσία, από τα 4 σώματα στρατού που είχε στο μέτωπο του Καυκάσου, αναγκάζεται τα 3 να τα στείλει στο μέτωπο της Πολωνίας, και στο τουρκικό μέτωπο απομένει μόνο ένα. Με το σώμα αυτό και με εφέδρους ξεκινά τις επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων και μπαίνει μέσα στο τουρκικό έδαφος.

Όμως από το Νοέμβριο οι Τούρκοι αντεπιτίθενται, με επιτυχία αποκρούουν τους Ρώσους και προωθούνται ως τα ρωσικά σύνορα. Ετοιμάζουν να εξαπολύσουν αιφνιδιαστική επίθεση και να συλλάβουν τον τσάρο, για τον οποίο έχουν πληροφορίες ότι έχει επισκεφθεί το μέτωπο του Καυκάσου. Τον τσάρο και τη Ρωσία σώζει η θανατερή παγωνιά που ενσκήπτει τη νύχτα της προετοιμαζόμενης επίθεσης και οι Τούρκοι δεν μπορούν να ξεμυτίσουν από τις θέσεις τους. Σύντομα μεταβάλλονται σε πολιορκημένους και χάνουν χιλιάδες στρατιώτες στις φονικότατες μάχες στα βουνά του Καυκάσου. Αιχμάλωτοι συλλαμβάνονται και από τις δύο μεριές και μεταξύ αυτών ένας Ρώσος στρατηγός, τον οποίο φυλακίζουν οι Τούρκοι στις φυλακές της Σεβάστειας. Εν τω μεταξύ οι Ρωμιοί που υπηρετούν στον τουρκικό στρατό τον εγκαταλείπουν κατά χιλιάδες και μετατρέπονται σε λιποτάχτες.

Με τέτοιους λιποτάχτες σχηματίζει ο Βασίλειος Ανθόπουλος ομάδα ανταρτών και κάποια μέρα επιτίθεται αιφνιδιαστικά στις φυλακές της Σεβάστειας, εξουδετερώνει την τουρκική φρουρά και απελευθερώνει τον αιχμάλωτο Ρώσο στρατηγό. Έτσι, κερδίζει την εμπιστοσύνη των Ρώσων, προκαλώντας μεγάλη εντύπωση στη ρωσική αυλή και το ρωσικό επιτελείο, το οποίο παίρνει εντολή να ενδιαφερθεί για τον τολμηρό άνδρα και να έλθει σε επαφή μαζί του μέσω των πρακτόρων του. Στη συνέχεια οι ρωσικές μεραρχίες κατανικούν τον τουρκικό στρατό και μπαίνουν βαθιά μέσα στο τουρκικό έδαφος, απελευθερώνοντας μεγάλο μέρος του ιστορικού Πόντου.

Οι Τούρκοι πανικόβλητοι εγκαταλείπουν την πρωτεύουσα του Πόντου Τραπεζούντα, την οποία παραδίδουν στους Έλληνες και ιδιαίτερα στον Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθο.

Ιστορική παρέμεινε η προσφώνηση του Τούρκου Βαλή Τσεμάλ προς τον Μητροπολίτη: «Από τους Έλληνες την πήραμε, στους Έλληνες και την παραδίδουμε». Σταματούν όμως την προέλασή τους στον Χαρχιώτη ποταμό λίγα χιλιόμετρα πριν την κατάληψη της Τρίπολης. Έτσι, ο Πόντος χωρίζεται στα δύο. Στον Ανατολικό Πόντο, που μετά την απελευθέρωσή του παρουσιάζει εκπληκτική ανάπτυξη σε όλους τους τομείς, και τον Δυτικό Πόντο, που στενάζει ακόμη κάτω από τη σκλαβιά των Τούρκων και περιμένει εναγωνίως τους Ρώσους να έλθουν για απελευθέρωσή του.

Αυτό το διάστημα ο Βασίλειος Ανθόπουλος παίρνει το μήνυμα από τους Ρώσους επιτελείς που εδρεύουν στην Τραπεζούντα και μετά από δεκαήμερη πορεία μέσα στα βουνά καταφέρνει να φτάσει στην Τραπεζούντα. Συναντιέται με τον Ρώσο Συνταγματάρχη Αρτάτωφ, προϊστάμενο της ρωσικής μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών, και του εκθέτει τις ιδέες του για απελευθέρωση του Πόντου. Μιλά με πάθος και πεποίθηση για τη σοβαρή ενίσχυση που θα μπορούσαν να δώσουν οι Ρωμιοί αν εξοπλίζονταν από τους Ρώσους και αν οι τελευταίοι έκαμναν ορισμένες απαραίτητες πολεμικές επιχειρήσεις. Ο Ρώσος συνταγματάρχης άκουσε προσεχτικά τον νευρώδη άνδρα με τα μαύρα ζωηρά μάτια, που είχε δείξει τόση παλικαριά στην απελευθέρωση του Ρώσου στρατηγού, βάζοντάς τα με τους Τούρκους και κάνοντάς τους να τον τρέμουν. Ωστόσο έβλεπε ότι ο ενθουσιασμός του Έλληνα υπερέβαλε τις δυνατότητες και ήθελε πρακτικά να διαπιστώσει τι πραγματικά μπορούσε να προσφέρει στη δημιουργία μεγάλου αντάρτικου στα μετόπισθεν των Τούρκων.

Έτσι, συμφώνησαν να του δώσουν όπλα και αυτός να στρατολογήσει τους Ρωμιούς λιποτάχτες στην περιφέρεια της Σαμψούντας, όπου πλειοψηφούσε το ρωμαίικο στοιχείο. Σε αντιστάθμισμα οι Ρώσοι υποσχέθηκαν γρήγορα να προελάσουν και να απελευθερώσουν και το Δυτικό Πόντο που καταδυναστευόταν αφάνταστα από τους Νεότουρκους. Η συνάντηση κλείνει με μια τελετή κατά την οποία οι Ρώσοι παρασημοφορούν τον Βασίλειο Ανθόπουλο για την απελευθέρωση του στρατηγού τους και του απονέμουν το αξίωμα και τη στολή του Ρώσου αξιωματικού, που έκτοτε δεν αποχωρίζεται.

Αποκαλυπτήρια του ανδριάντα από τον πρώην δήμαρχο και πρώην Βουλευτή Πέλλας Ιορδάνη Τζαμτζή.

Η βοήθεια των Ρώσων σε οπλισμό ξεκινά από 35 γιαπωνέζικα όπλα και γρήγορα θα φτάσει τις 2000. Ο Βασίλ Ουστά είναι μεθοδικός, αεικίνητος, γρήγορος στις αποφάσεις του και τολμηρός. Οργανώνει υπηρεσία πληροφοριών και συγκεντρώνει στρατιωτικές πληροφορίες για τις τουρκικές δυνάμεις της Σαμψούντας, για τη σύνθεσή τους και για τις μετακινήσεις τους. Καταδιώκει τουρκικές συμμορίες που σφάζουν αμάχους Ρωμιούς και πυρπολεί τα χωριά τους. Τους συλλαμβάνει και τους εκτελεί. Γίνεται το φόβητρο των Τούρκων.

Δίνει αέναες μάχες και ξεφεύγει από τον κλοιό των Τούρκων οι οποίοι οργανώνουν πάσει θυσία την εξόντωσή του. Ο Βασίλειος Ανθόπουλος ή Βασίλ Ουστά ή Βασίλ Αγάς αναγνωρίζεται σαν γενικός αρχηγός των αντάρτικων δυνάμεων του Δυτικού Πόντου, που συνεχώς αυξάνονται μπροστά στη συστηματική γενοκτονία του ποντιακού Ελληνισμού με τις εκτοπίσεις στα ενδότερα. Στην προσπάθειά του να προωθήσει 2000 όπλα που του στέλνουν οι Ρώσοι, δέχεται την επίθεση ενός τάγματος τουρκικού στρατού. Εδώ δείχνει μεγάλες στρατιωτικές ικανότητες, αγωνιστικότητα και ευψυχία.

Καταφέρνει να αποκρούσει τους Τούρκους, αποδεκατίζοντάς τους, να τους αποφύγει και να περατώσει την επιχείρηση μεταφοράς των οπλών στους αντάρτες της Σαμψούντας με επιτυχία. Στη συνέχεια τράβηξε για τα μεσόγεια του Πόντου, για να οργανώσει καινούργιο αντάρτικο. Έχει πλέον ξεκάθαρες αντιλήψεις για ένοπλη αντίσταση των Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας ενάντια στους Νεότουρκους, γιατί έχει αντιληφθεί τις προθέσεις τους για συστηματικό εξανδραποδισμό του ελληνικού στοιχείου κατά το πρότυπο εξόντωσης των Αρμενίων λίγο νωρίτερα. Περιμένει πάντα εναγωνίως τη βοήθεια των Ρώσων και την προέλασή τους, όμως ο χρόνος περνούσε. Φτάσαμε στο Σεπτέμβριο του 1916 και ο αρχικαπετάνιος κυριεύτηκε από μεγάλη αγωνία και αδημονία.

Ο ρώσικος στρατός δεν φαινόταν πουθενά να έλθει να ελευθερώσει το Δυτικό Πόντο. Ύπνος δεν τον έπιανε. Τριγυρνούσε στο λημέρι του σιωπηλός και σκεφτόταν τη φωτιά που άναψε στο Δυτικό Πόντο, χωρίς να φαίνεται πουθενά η λυτρωτική οπτασία της λευτεριάς. Έτσι, διαπίστωσε έντρομος κάτι που δεν ήθελε να πιστέψει. Ότι δηλαδή οι Ρώσοι δεν είχαν σκοπό να προχωρήσουν και να καταλάβουν το Δυτικό Πόντο όπως είχαν συμφωνήσει. Δεν γνώριζε τις πανωλεθρίες του ρωσικού στρατού στις μάχες του με τους Γερμανούς και την επανάσταση που ετοίμαζε τον επόμενο χρόνο στα 1917 ο Λένιν μέσα στη Ρωσία. Δεν κατάφερε να συμφιλιωθεί με την ιδέα της ρούσικης εγκατάλειψης και έτσι πήρε την απόφαση να ξαναπάει ο ίδιος στην Τραπεζούντα να εξακριβώσει από τους υπεύθυνους στρατιωτικούς παράγοντες την αλήθεια.

Απόγονοι του οπλαρχηγού σε αναμνηστική φωτογραφία μπροστά στον ανδριάντα του.

Προηγουμένως είχε πάει στα λημέρια των ανταρτών της Σαμψούντας και συνεννοήθηκε με τους καπετάνιους της περιοχής για τη νέα μακρινή αποστολή του. Όλοι συμφώνησαν μαζί του πως έπρεπε να πιεστούν οι Ρώσοι να τηρήσουν την υπόσχεσή τους και προπάντων να δώσουν περισσότερα όπλα για την αντιμετώπιση της εκδικητικής μανίας των Τούρκων, που ξέσπασε πάνω στα άμαχα και αθώα γυναικόπαιδα. Πήρε μαζί του 80 διαλεχτά παλικάρια για τη μεγάλη και επικίνδυνη αποστολή προς την Τραπεζούντα. Τον συνόδευαν οι ευχές όλων των καπετανέων του Δυτικού Πόντου.

Μια πορεία δύσκολη μέσα σε πυκνά δάση, μόνο τη νύκτα και με το φόβο να μη τους δουν και τους καταδώσουν οι Τούρκοι. Μια εποποιία με συνεχείς μάχες και τον κίνδυνο να συλληφθούν αιχμάλωτοι ή να σκοτωθούν. Το πρωτοπαλίκαρό του, Δημήτριος Κουτσογιαννόπουλος, που διέσωσε το ημερολόγιο του Βασίλειου Ανθόπουλου και το έκανε βιβλίο με τίτλο «Ανάμεσα στους Αντάρτες του Πόντου», περιγράφει με παραστατικό τρόπο τους κινδύνους που διέτρεξαν και τη μεγαλοσύνη του αρχηγού, που αποδείχτηκε και πάλι ευφυέστατος, οξυδερκής και γενναιόψυχος και κατάφερε να ξεφύγει από το συνεχή ασφυκτικό τουρκικό κλοιό, φτάνοντας μa χίλια βάσανα και πάλι στην Τραπεζούντα. Σ’ όλη αυτή την περιπέτειά του τον συνόδευε η γυναίκα του Αναστασία, που αποδείχθηκε άξια σύντροφος και αγωνίστρια. Η συνάντησή του με τον Αρτάτωφ δεν τον ικανοποίησε. Του εξέθεσε την τραγική θέση των Ελλήνων του Δυτικού Πόντου μετά την καθυστέρηση προέλασης του ρωσικού στρατού. Ο Ρώσος συνταγματάρχης του έδωσε αόριστες υποσχέσεις και γενικά ξέφευγε από τη συζήτηση. Η κατάσταση στο εσωτερικό της Ρωσίας από την προετοιμαζόμενη επανάσταση του Λένιν και οι τραγικές ήττες του ρωσικού στρατού στο ανατολικό μέτωπο δεν επέτρεπαν καμιά αισιοδοξία. Το μόνο που κατάφερε ο Βασίλ Ουστά ήταν να πάρει εξοπλισμό για εξακόσιους νέους αντάρτες και να δραστηριοποιηθεί εκ νέου στα μετόπισθεν του τουρκικού στρατού.

Τα γεγονότα στη συνέχεια είναι γνωστά: οι Ρώσοι μετά την επανάσταση πέταξαν τα όπλα τους και εγκατέλειψαν τον Πόντο στην εκδικητική μανία των Τούρκων. Ο Βασίλ Ουστά φεύγει και έρχεται με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Συναντιέται με Έλληνες αξιωματικούς και ιδιαίτερα συνδέεται με τον αξιωματικό Άκογλου Ξενοφώντα, εθελοντή του τάγματος του Πόντου. Προτείνει και απαιτεί βοήθεια από την Ελλάδα. Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν υπάρχει ανάλογη ανταπόκριση. Ο Βενιζέλος δεν έχει πολιτική εξ αρχής για τον Πόντο και στις μέχρι τότε διεθνείς σχέσεις του ήταν υπέρ της Αρμενικής λύσης. δηλαδή Ποντιοαρμενικού κράτους, που έβρισκε αντίθετο τον Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθο, ενώ γενικά αγνοούσε το μέγεθος και την αξία του ποντιακού ελληνισμού. Έτσι, δεν αποστέλλονται αξιωματικοί, όπως θα ‘πρεπε, στον Πόντο για να οργανώσουν τους χιλιάδες αντάρτες, που φλέγονταν από ενθουσιασμό και θέληση να υπερασπίσουν τα ιερά και όσια τους. Έμειναν μόνοι και αβοήθητοι και ό,τι έκαναν το έκαναν μόνοι τους.

Αλλά και οι προύχοντες του Πόντου και όσοι συμμετείχαν στη Βουλή του Ανεξάρτητου Πόντου του Βατούμ δεν μπόρεσαν να δουν τη δυναμική του Κεμαλικού κινήματος. Πίστεψαν ότι η γονατισμένη Τουρκία της Συνθήκης των Σεβρών δεν επρόκειτο ποτέ να σηκώσει κεφάλι. Δεν δημιούργησαν στρατιωτική υποδομή στον Ανατολικό Πόντο και δεν είχαν στρατιωτική παρουσία στο Δυτικό. Άφησαν τους Τούρκους εθνικιστές, με επικεφαλής τον Τοπάλ Οσμάν, να καταφύγουν στις σφαγές, με σκοπό να απαλλαγούν από την παρουσία των Ελλήνων και να αλλοιώσουν δημογραφικά τον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Εν μέρει το κατάφεραν. Αν όμως Έλληνες στρατιωτικοί είχαν αποβιβαστεί νωρίτερα από τον Κεμάλ στα χωριά και τις πόλεις του Δυτικού Πόντου, δεν θα μπορούσε να εγκληματεί ο κάθε Τοπάλ Οσμάν χωρίς το φόβο των αντιποίνων.

Αυτή είναι η κριτική του Πόντιου ιστορικού και συγγραφέα Γεώργιου Ανδρεάδη και δείχνει ότι πολλοί ήσαν αυτοί που δεν φάνηκαν αντάξιοι των περιστάσεων.

Ο Γιώργος Παναγιωτίδης, η Μαρία Ανδρεάδου και ο εγγονός του Βασίλειου Ανθόπουλου Ιωάννης Κυριακίδης.

Έλειψε δηλαδή από όλους τους προαναφερόμενους το πνεύμα αγωνιστικότητας, θυσίας και προβλεπτικότητας που διέκρινε τον Βασίλειο Ανθόπουλο, ο οποίος και πάλι επέστρεψε στον Πόντο, όπου και άφησε τα κόκαλά του, αφού σκοτώθηκε σε ενέδρα από τους Τούρκους. Προτίμησε δηλαδή ως πραγματικός αρχηγός αντί να μείνει στην ελεύθερη Ελλάδα να γυρίσει πίσω και να δώσει δραματικό τέλος στη ζωή του, μπροστά στο δράμα χωρίς τέλος του ποντιακού και του μικρασιατικού Ελληνισμού. Η αγωνία του να συντηρήσει οικονομικά τα αντάρτικα σώματα τον σπρώχνει στην παράτολμη ιδέα, την οποία και κάνει πράξη, να νοθεύσει το τούρκικο νόμισμα.

Όμως η τύχη του και η ζωή του έχουν πλέον προδιαγραφεί. Επικηρύσσεται από το Κεμαλικό καθεστώς και δολοφονείται σε ενέδρα στην Κωνσταντινούπολη, αφού καταφέρνει να σκοτώσει δύο από την ομάδα των δολοφόνων του.

Κυρίες και κύριοι,

Υπάρχει και η άποψη ότι το αντάρτικο έβλαψε τον Ελληνισμό του Πόντου, αφού προκάλεσε αντίποινα των Τούρκων εις βάρος του. Η άποψη αυτή είναι ανιστόρητη και δεν δικαιολογούνται σήμερα να την επικαλούνται όσοι την επικαλούνται.

Είναι γνωστό ότι από την επανάσταση των Νεότουρκων στα 1908 μπήκε το σύνθημα «Η Τουρκία στους Τούρκους». Από τότε είχε αποφασισθεί η γενοκτονία των μειονοτήτων Ελλήνων και Αρμενίων που έλεγχαν την οικονομική ζωή της Τουρκίας. Την ιδέα την είχαν δώσει οι Γερμανοί, οι οποίοι, στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν ζωτικό χώρο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Μέση Ανατολή, διαπίστωσαν τον έλεγχο της οικονομικής ζωής της Τουρκίας από τους Έλληνες και Αρμένιους, όπως προείπα. Έπρεπε για τους Γερμανούς να εξοντωθούν Αρμένιοι και Έλληνες για να ‘ρθουν αυτοί. Έτσι, οι Νεότουρκοι απλώς περίμεναν την κατάλληλη στιγμή. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος τους έδωσε την αφορμή και επέβαλαν τα Αμελέ Ταπουρού και τη Λευκή Γενοκτονία των εκατοντάδων χιλιάδων αθώων γυναικόπαιδων του Πόντου και της Μικράς Ασίας, που πέθαναν από τις κακουχίες, την πείνα και τις αρρώστιες κατά τη διάρκεια των εκτοπίσεών τους. Άλλους τους έσφαζαν οι τσετέδες, που καραδοκούσαν στα περάσματα του Σεϊτάν Ντερεσί, δηλαδή στο Ποτάμι του Διαβόλου, και άλλους τους κρεμούσαν στις πλατείες της Αμάσειας και των άλλων πόλεων. Το δυστύχημα για τον Ελληνισμό του Πόντου ήταν ότι δεν βρέθηκαν πάρα πολλοί σαν τον τιμώμενο σήμερα Βασίλειο Ανθόπουλο να ορθώσουν ανάστημα και να αντιτάξουν στη βία την αντιβία. Κυρίως έφταιξαν οι Ελληνικές κυβερνήσεις και η Βουλή του Βατούμ που δεν έφτιαξαν έναν πανομοιότυπο Μακεδονικό Αγώνα στο χώρο του Πόντου.

Όπως τη Μακεδονία την κέρδισαν με το αίμα τους οι Μακεδονομάχοι, έτσι μπορούσε να σωθεί και ο Πόντος. Αυτά τα παραπάνω αναφέρονται στο βιβλίο του Γεωργίου Ανδρεάδη «Από το Μύθο στην Έξοδο» και απεικονίζουν τη σκληρή πραγματικότητα.

Όμως, κυρίες και κύριοι, τα «εάν» δεν έχουν καμία σημασία για την ιστορία. Σημασία έχει δια της ιστορίας να διδάσκεσαι από τα λάθη σου και να μην τα επαναλαμβάνεις.

Η θυσία του Βασίλειου Ανθόπουλου ας γίνει φωτεινό παράδειγμα για όλους εμάς, παράδειγμα θάρρους, αγωνιστικότητας και αυτοθυσίας, που συνεχίζει τις αγωνιστικές παραδόσεις της κλεφτουριάς του 1821, των Υψηλάντων, Κολοκοτρωναίων, Ανδρούτσων, Διάκων και αργότερα των Μακεδονομάχων, αλλά και τόσων άλλων που έδωσαν το αίμα τους για τη διατήρηση των ελληνοχριστιανικών παραδόσεών μας και την ελευθερία του Ελληνικού έθνους. Σε μας απομένει να αντιταχθούμε στην καινούργια βία που έρχεται από ανατολικά, πάντα ενωμένοι, για να μην κλάψουμε ποτέ πια για άλλες χαμένες πατρίδες.

Σεβασμιώτατε, κυρίες και κύριοι,

Τελειώνω με μια φράση που εμπνέει, συντηρεί και αποτελεί ιερή παρακαταθήκη για τη συνέχιση της αγωνιστικότητας του ποντιακού Ελληνισμού:
Η ΡΩΜΑΝΙΑ ΚΙ ΑΝ ΠΕΡΑΣΕ ΑΝΘΕΙ ΚΑΙ ΦΕΡΕΙ ΚΙ ΑΛΛΟ.


Βασίλειος Ανθόπουλος
(Βασίλ Αγάς)
του Κωνσταντίνου Ανδρεάδη,
30 Καλομηνά 1998, Λιποχώρι-Πέλλας

Ένας Αητένς, τρανός Αητένς α σή Ακρίτα γαίμαν,
έρθεν Σκύδραν κ’ εγόνεψεν και φαίνεται άμον ψέμα.

Πετά αδά ολόγερα με τ’ άρματα ζωσμένος,
τα φισακλίκια σταυρωτά σ΄ ωμία φορτωμένος.

Ατός τρανός Σταυραετός σου Πόντου τα ραχία
χρόνια πολλά ετυρένιζεν τα τούρκικα τα ψήα.

Σα δυσακά των Κομνηνών την Αυτοκρατορίαν
Λιθάρ εσέγκεν και θεμέλ’ για την ελευθερίαν.

Η γη εσυνταράουσουν όπου ατός επάτνεν,
Βασίλ’ Αγάς με τ’ όνεμαν πάντα μαρτέν εκράτνεν.

Ατός έτον Τραντέλλενας, οπλαρχηγός με βούλαν
τοι Τούρκ’ς όλ΄τς εταγούτεψεν κι εκρέμασεν την γούλαν.

Ατοίν’τς όλ’ τς επολέμεσεν, έγραψεν ιστορίαν
ση Πάφρας τα ψηλά ραχιά, λεονταρί καρδίαν.

Εκεί σα Άγια χώματα, σου Πόντου τα παρχάρα
Ποτάμ’ το αίμα έξενα κι’ επότσεν τα χορτάρα.

Κι’ εμείς εσέν, Ανθόπουλε, μεγάλε Καπιτάνε,
Μνημείο τώρα έστεσαμ’ ο κόσμον ας μαθάνε.

Βασίλ’ Ουστά, επολέμεσες για την ελευθερίαν,
για Πόντο, οικογένεια και για ορθοδοξία.

Και η Πατρίδα πρέπ’ να εφτάει το χρέος ατς πα μίαν
Βασίλ’ Αγά, το όνεμας ας γράφτ’ σην ιστορίαν.

Τα γενεάς που έρτανε την μνήμης να τιμούνε,
τον χρόνον μίαν δάφνενον στεφάν’ εσέν χρωστούνε.

Ολίγα κ΄άλλο ας γράφτομε, Βασίλ Αγά, θερίον,
κάποτε θα διαβάσκουνταν σ’ Ελληνικόν Σχολείον.

Έγκεν κι΄’ εφέκεν σο Ριζό γαρήν και τα παιδία τ’
κι’ αμάν εκλώστεν ξαν εκεί π’ επέμνεν η καρδία τ’.

Έτονε το δεκαοκτώ που έρθεν τη χρονίας
οι Τούρκ’ σον Πόντον έκαιγαν χωρία, πολιτείας.

Η ψή ατ’ έτονε να πάει σ΄Αντάρτικα ομάδας
τον Τούρκον για να κυνηγά π΄εκλαίνιζεν μανάδας.

Εκεί ανδραγαθήματα εποίκεν με θυσίας
κι΄εφέκεν σε ζογρόν κλαδίν τοι Τσέτες τη Τουρκίας.

Τοι Τούρκ’ ς εντούνεν σο κιφάλ, σην ψην και σην καρδίαν
κι εφείνεν ατοίν΄τς να έκαιγαν Σχολείον και εκκλεσίαν.

Εγλύτωσεν και Στρατηγόν Ρώσσον φυλακισμένον
επείρεν και παράσημον, αέτς έτον γραμμένον.

Κι θέλω εγώ παράσημα, δόξας ασοί Ρουσσάντας,
φουσέκια είπεν δώστεμεν να κρούω τοι Τουρκάντας.

Ατό έτον το παλικάρ’ Θάνατον κι εφογούντον
Βασίλ΄Αγάς με τ΄όνεμαν τον Πόντον ελυπούντον.

Έλεπεν που εβοήθαναν οι τρανοί την Τουρκίαν
εγροίξεν πως εσούμωνεν σ΄εμάς γενοκτονίαν.

Εκεί σα μέρα τα Άγια εφέκεν την ζωήν ατ’
με το μαρτέν πάντα σο χερ΄ παρέδωκεν την ψην ατ΄.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ποντιακή Γνώμη - Τεύχος Μαΐου

Δευτέρα 5 Οκτωβρίου 2009

To 19ο Συνέδριο της Παμποντιακής Ομοσπονδίας στο Μόντρεαλ

«Πόντος: από το Χθες στο Αύριο» είναι το θέμα του 19ου Παμποντιακού Συνεδρίου που διοργανώνει η Παμποντιακή Ομοσπονδία ΗΠΑ- Καναδά σε συνεργασία με τον Σύλλογο Ποντίων Μοντρεάλ «Ο Εύξεινος Πόντος» από τις 8-11 Οκτωβρίου στο Μόντρεαλ του Καναδά.

Στο συνέδριο, το οποίο διεξάγεται κάθε δύο χρόνια, αναμένεται να συμμετάσχουν αντιπρόσωποι όλων των συλλόγων – μελών της Ομοσπονδίας από τη Νέα Υόρκη, το Ιλλινόι, την Πενσυλβάνια, το Οχάιο, το Κοννέκτικατ, τη Μασσαχουσέτη, το Τορόντο και το Μόντρεαλ του Καναδά, καθώς και του Ιερού Ιδρύματος «Παναγία Σουμελά» Ποντίων Αμερικής.

Λόγω δε των επερχόμενων εκλογών της 4ης Οκτωβρίου στην Ελλάδα, δεν αναμένεται, σύμφωνα με τους οργανωτές, κανένας από τους πολιτικούς που είχαν αρχικά δηλώσει συμμετοχή.

Αντίθετα, κοντά στους Πόντιους της Βόρειας Αμερικής θα βρεθούν τα χορευτικά της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας και «Αραπίτσα» της Νάουσας, βασικός ομιλητής θα είναι ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης, ενώ θα τιμηθούν η «γιαγιά του Πόντου» Sano Halo, η οποία επέζησε της γενοκτονίας και η κόρη της Thea Halo που κατέγραψε στο συγγραφικό έργο της τη συγκλονιστική ιστορία της μητέρας της.

Το πρόγραμμα του συνεδρίου αρχίζει την Πέμπτη 8 Οκτωβρίου με πολιτιστική και λαογραφική έκθεση στο Δημαρχείο του Μόντρεαλ, ενώ επίσημα οι εργασίες ξεκινούν την επόμενη μέρα.

Τόσο ο κ. Αγτζίδης όσο και ο έτερος εισηγητής Χρήστος Γαλανίδης θα αναφερθούν στις ομιλίες τους στην ιστορία του Πόντου, ενώ οι συζητήσεις αναμένεται να επικεντρωθούν σε «σκέψεις και προοπτικές για το αύριο».

Για το Σάββατο 10 Οκτωβρίου είναι προγραμματισμένη η γενική συνέλευση της Ομοσπονδίας και το ίδιο βράδυ θα ακολουθήσει η επίσημη χοροεσπερίδα με συνοδεία κεμεντζέ, ασκού και νταουλιού από γνωστούς μουσικούς.

Την Κυριακή μετά τον εκκλησιασμό στο Καθεδρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου και το γεύμα στο Ελληνικό Κοινοτικό Κέντρο, θα διεξαχθούν οι εκλογές για την ανάδειξη του νέου διοικητικού συμβουλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, υποψήφιος για την προεδρία της Παμποντιακής Ομοσπονδίας θα είναι ο νυν γενικός γραμματέας Δημήτρης Μολοχίδης, ο οποίος συγκεντρώνει τη στήριξη πολλών ποντιακών σωματείων.

Παράλληλα θα συνεδριάσει και η Νεολαία που έχει οργανωθεί στους κόλπους της Ομοσπονδίας, έχει ξεχωριστό ταμείο και πραγματοποιεί κάθε δεύτερο χρόνο το συνέδριό της, ενώ ετησίως διοργανώνει σεμινάριο εθνικής αυτογνωσίας.

Ιδρυθείς το 1964, ο «Ευξεινος Πόντος» αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς συλλόγους Ποντίων στη Βόρεια Αμερική. Αν και ολιγάριθμοι οι Πόντιοι του Μόντρεαλ, έχουν να επιδείξουν σημαντικό έργο ως προς τη διατήρηση των παραδόσεων και του πολιτισμού της ιδιαίτερης πατρίδας των παπούδων τους. «Είμαστε λίγοι εδώ στο Μόντρεαλ, είμαστε ενωμένοι και ίσως γι’ αυτό τον λόγο να είμαστε και πιο δυναμικοί. Γιατί πρέπει να εργαστούμε λίγο πιο σκληρά για να κρατήσουμε τις παραδόσεις μας».

Ο Σύλλογος διαθέτει ιδιόκτητο κτίριο όπου λειτουργεί και Ποντιακή Σχολή για την εκμάθηση της Ιστορίας και Λαογραφίας του Πόντου, της ποντιακής διαλέκτου, των χορών, αλλά και της ποντιακής λύρας, διατηρεί εβδομαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα και μέσω του διαδικτύου, έχει δική του ιστοσελίδα στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ, ακόμη και γκρουπ στο Facebook.

Το πρώτο όμως και πιο σημαντικό του πρόγραμμα, όπως εξήγησε ο κ. Μιχαηλίδης, είναι το τμήμα νεολαίας του, ενώ πλέον ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι τα οκτώ από τα δέκα μέλη του παρόντος Διοικητικού του Συμβουλίου είναι ομογενείς δεύτερης γενιάς.

Ειδικά για τους αντιπροσώπους στο 19ο παμποντιακό συνέδριο οι οικοδεσπότες παρουσιάζουν φέτος ένα CD με ποντιακή μουσική και τραγούδια από ομογενείς μουσικούς.

(Πηγή: voice of greece)

Πέμπτη 1 Οκτωβρίου 2009

Το δίλλημα των εκλογών

Bookmark and Share

Ο αείμνηστος Λεωνίδας Ιασωνίδης, αν και διετέλεσε επί δεκαετίες υπουργός και βουλευτής, αν και διαχειρίστηκε τα δισεκατομύρια ευρώ της αποκατάστασης των προσφύγων του 1923, ζούσε πάντα σε ένα ξενοδοχείο τρίτης κατηγορίας και δεν απέκτησε ποτέ ούτε ακίνητη ούτε κινητή περιουσία. Πέθανε φτωχός.

Το αθάνατο ποντιακό πνεύμα

Μιλώντας κάποτε στη Θεσσαλονίκη ο Λεωνίδας Ιασωνίδης, υπουργός επί κυβερνήσεων Βενιζέλου και λαμπρός ρήτορας, σε μία στιγμή είπε: "Αρ' ατώρα έρθαμεν σε δίλημμα". Το πλήθος των Ποντίων τον άκουγε σιωπηλό. Μέχρι που κάποιος σήκωσε το χέρι και υπέβαλε την ερώτηση που απασχολούσε όλους: "Πασσά Ιασωνίδη, ντο εν το δίλημμα;".
"Ακούστε να λέγω σας ντο εν το δίλημμα" απάντησε ο Ιασωνίδης. "Πέρωμεν έναν σκοινίν. Περάζουμ' α ας σο στόμαν και βγάλουμ' ατό ας σον κώλον! Σ' εμπρός το μέρος δένουμεν έναν σκατόν! Σ' οπίς πα το μέρος δένουμεν έναν αγγούρ'! Συρτς να εβγάλτς το σκατόν ας 'σο στόμας, εμπέν' το αγγούρ' σον κώλος! Συρτς να εβγάλτς το αγγούρ' ας σον κώλος, εμπέν το σκατό 'σο στόμας! Αρ' ατό εν το δίλημμα!"

Ευχαριστούμε τον εκ Κερασούντος του Πόντου, ιατρό Ελευθέριο Τσιλιγγίρη που μας το έστειλε.