23 Ιουλίου 1908: 100 χρόνια από την ημέρα που ανέτειλε ο «ήλιος του Θανάτου» στην καθ' ημάς Ανατολή

100 χρόνια "Νεοτούρκων"
Συμπληρώνονται τις μέρες αυτές 100 χρόνια από την επικράτηση του στρατιωτικού κινήματος των Νεοτούρκων που ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη και ανάγκασε τον Σουλτάνο Αμβούλ Χαμίτ να επαναφέρει σε ισχύ το οθωμανικό Σύνταγμα του 1876. 0 ίδιος Σουλτάνος είχε αναστείλει το Σύνταγμα αυτό με πρόφαση τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-78. Η ενασχόληση με την κατάληψη της εξουσίας το 1908 από το Κομιτάτο «Ενωσης και Προόδου», όπως ήταν η επίσημη ονομασία του συνωμοτικού πολιτικού κινήματος, σήμερα θα είχε μόνο ιστορική αξία αν οι πρακτικές και οι νοοτροπίες που καθιερώθηκαν από το Κομιτάτο αυτό δεν ήταν ολοζώντανες ακόμα. Η ανάληψη της εξουσίας από το Κομιτάτο «Ενωσης και Προόδου» σηματοδοτούν την έναρξη ενός αιώνα πρωτοεμφανιζόμενων πράξεων Εθνοκαθάρσεων και Γενοκτονιών κατά των ιστορικών λαών της Μικράς Ασίας. Οι πρόσφατες εξελίξεις με την υπόθεση «Eτgenekon» αλλά και της δίκης για την απαγόρευση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Προόδου που εκλέχθηε με πλειοψηφία περίπου 50% δείχνουν ότι οι μηχανισμοί που καθιερώθηκαν από το Κομιτάτο «Ενωσης και Προόδου» βρίσκονται εν ζωή. Τι ήταν όμως και από πού προήλθε το Κομιτάτο;

Οι ιστορικές συνθήκες τον 19ο αι. στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
0 19ος αιώνας υπήρξε ο «πλέον μακρύς αιώνας» της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τον οποίο οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Η αυτοκρατορία που ξεκίνησε ως ένα μικρό κρατίδιο το έτος 1300 μ.Χ. στη Βιθυνία εξελίχτηκε σε αυτοκρατορία μέσα σε 150 χρόνια καταλαμβάνοντας εκτενείς περιοχές στην Ασία και την Ευρώπη και οργανωμένη με βάση τον ισλαμικό νόμο. Η αδυναμία της προσαρμογής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις εξελίξεις της εποχής στα τέλη του 18ου αιώνα για τη στοιχειώδη ισότητα των πολιτών ώστε να πάψουν οι χριστιανικοί λαοί να ζουν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας υπό την ανοχή των κυριάρχων μουσουλμάνων αλλά και ο ανταγωνισμός των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) για εξασφάλιση των συμφερόντων τους εξανάγκασε το οθωμανικό κράτος να προσπαθήσει να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις στο νομικό του σύστημα. Οι προσπάθειες αυτές οδηγήθηκαν σε αποτυχία αρχίζοντας από τη διακήρυξη του Τανζιμάτ (1839) και στη συνέχεια του Χαπί Χουμαγιούν (1856) και της Ανακήρυξης του Συντάγματος το 1876. Παρά ταύτα, η έστω και σε περιορισμένη κλίμακα φιλελεύθερες συνθήκες την περίοδο αυτή έδωσαν τη δυνατότητα στους χριστιανικούς λαούς της αυτοκρατορίας vα αναπτυχθούν πολιτισμικά και οικονομικά.
Στις αρχές του 20ού αιώνα παρά τον σκληρό οικονομικό ανταγωνισμό των δυτικών δυνάμεων στις οποίες είχε προστεθεί και η Γερμανία για εξασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων, η ανάπτυξη της χώρας είχε αρχίσει να επιταχύνεται με γοργό ρυθμό χάρη στην εργατικότητα των χριστιανικών λαών. Οι Έλληνες και Αρμένιοι ήταν οι φιλοπρόοδοι πληθυσμοί που συνέβαλαν στην ανάπτυξη της μαζικής γεωργίας για παραγωγή προϊόντων αλλά ακόμα και της βιομηχανίας, που κυρίως βασιζόταν στην επεξεργασία γεωργικών και μεταλλευτικών προϊόντων. Είχαν όμως και σημαντική παρουσία στον τραπεζικό τομέα. Η ραγδαία ανάπτυξη της παιδείας στις κοινότητες των Ελλήνων συνέβαλε ουσιαστικά στην οικονομική πρόοδο της χώρας. Σήμερα διαπρεπείς Τούρκοι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι, αν δεν διακοπτόταν η ανοδική αυτή οικονομική πορεία που βασιζόταν στον μόχθο και την εργατικότητα των χριστιανικών λαών, σήμερα η Μικρά Ασία θα ήταν μια από τις πλέον αναπτυγμένες περιοχές της Ευρώπης λαμβάνοντας υπόψη τον απέραντο φυσικό πλούτο που διαθέτει. Εξάλλου η πολυπολιτισμική σύνθεση του λαού της αυτοκρατορίας με πυρήνα τη Μικρά Ασία ήταν μοναδικός πλούτος ανθρώπινου δυναμικού.

Η εμφάνιση του Κομιτάτου «Ενωση και Πρόοδος»
Το Κομιτάτο ιδρύθηκε το 1888 από μια ομάδα πέντε φοιτητών της στρατιωτικής ιατρι¬κής σχολής στην Κωνσταντινούπολη. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, αν και τα στελέχη της συνελήφθησαν από του πράκτορες του Σουλτάνου, συνέχισε τη συνωμοτική του δράση διεισδύοντας στο στράτευμα πρωτίστως στα ευρωπαϊκά εδάφη με κέντρο τη Θεσσαλονίκη αλλά και μεταξύ των εξόριστων διανοουμένων στην Ευρώπη. Στο πρώτο, συνέδριο του Κομιτάτου το 1902 σημειώνεται η διάσπαση μεταξύ των δύο παρατάξεων, της φιλελεύθερης του Πρίγκιπα Σαμπαχετίν και της ριζοσπαστικής του Αχμέτ Ριζά. Η επιστροφή το έτος 1906 των Δρ. Μεχμέτ Ναζίμ και Δρ. Μπαχεντίν Σακίρ (και οι δύο ιατροί από την κοινότητα Σαμπεθαϊστών της Θεσσαλονίκης που αργότερα ηγήθηκαν της μυστικής «Ειδικής Οργάνωσης Τεσκιλάτι Μαχσουσά») στη Θεσσαλονίκη επιτάχυνε την επικράτηση των ριζοσπαστών και την καλλιέργεια της ιδεολογίας «Κοινωνικού Δαρβινισμού», δηλαδή την υιοθέτηση της αρχής ότι ένα ισχυρότερο έθνος μπορεί να αφανίσει ένα άλλο με όποια μέσα μπορεί. Οι θεωρητικοί του Κομιτάτου έχοντας ζήσει στη Γαλλία είχαν επηρεαστεί επιφανειακά από διάφoρα ιδεολογικά ρεύματα της εποχής, όπως του Μαρξισμού, του Θετικισμού και των ιδεών του Νίτσε. Σίγουρα, έβλεπαν πολύ ελκυστικά μεθόδους άσκησης πολιτικής βίας, όπως των Ιακωβινών κστά τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, που θεωρούσε σωστή την άσκηση πολιτικής βίας για επιβολή της ιδεολογίας τους. Το 1906 συμμετέχουν στην ηγετική ομάδα ο Μεχμέτ Ταλάατ, Ενβέρ, Τζεμάλ προερχόμενοι από κατώτερα στρώματα του στρατού χωρίς καμιά μόρφωση. Επίσης, γίνονται μέλη του Κομιτάτου οι Μουσταφά Κεμάλ (αργότερα ηγέτης της νέας Τουρκίας), Ραχμί (αργότερα Νομάρχης της Σμύρνης την περίοδο 1912-18 οργανωτής της καταστροφής του Ελληνισμού της Ιωνίας) και Σουκρού.
Είναι η περίοδος που το Κομιτάτο αρχίζει και διεισδύει ευρύτατα στο οθωμανικό στράτευμα. Τον Ιουλίου του 1908 το Κομιτάτο έχοντας πετύχει να θέσει υπό τον έλεγχό του την Στρατιά των ευρωπαϊκών εδαφών της αυτοκρατορίας, επέτυχε με αναίμακτο πραξικόπημα να επιβάλει στον Σουλτάνο την επαναφορά του Συντάγματος του 1876 με το σύνθημα «Ανακήρυξη της Ελευθερίας». Το γεγονός αυτό προκαλεί ενθουσιασμό στους λαούς της Αυτοκρατορίας και στην Αθήνα γίνονται διαδηλώσεις με τουρκικές σημαίες υπέρ του νέου καθεστώτος. 0 μόνος, μα ο μόνος, που είδε τις θύελλες και την καταστροφή που ερχόταν ήταν ο Πατριάρχης ο Ιωακείμ Γ’, ο οποίος σε αυτούς που έσπευσαν να του ανακοινώσουν ότι «ήλθε η ελευθερία», δήλωσε με σιγουριά ότι «τίπoτε το καλό δεν μπορεί να περιμένει κανείς από τους φανατικούς αυτούς και θα χρειαστούν νέοι αγώνες για το γένος». Πράγματι, οι προθέσεις του Κομιτάτου φάνηκαν σε σύντομο διάστημα όταν ο Δρ. Μεχμέτ Ναζίμ τον Οκτώβριο του 1908 στη Σμύρνη δήλωνε ότι οι χριστιανοί δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να δεχτούν το εκπαιδευτικό σύστημα που θα υπαγόρευε το Κομιτάτο και όσο σύντομα το δεχτούν αυτό τόσο το καλύτερο για τους χριστιανούς. Την πρώτη περίοδο αμέσως από την επικράτηση του πραξικοπήματος το Κομιτάτο προσπάθησε να προσεταιριστεί ανώτατους αξιωματικούς για να επιτύχει την πλήρη υποταγή του κρατικού μηχανισμού.
Η αντεπανάσταση της 31 Μαρτίου 1909 που οργανώθηκε από τον Σουλτάνο στην Κωνσταντινούπολη για να μειωθεί η δύναμη του Κομιτάτου απέτυχε, αφού το κίνημα ήταν γνωστό από πριν στο Κομιτάτο. Ωστόσο, το κίνημα έδωσε τη δυνατότητα στο Κομιτάτο να αρχίσει να απαλλάσσεται από τους ανώτερους αξιωματικούς που είχαν συμμαχήσει με το Κομιτάτο. Την περίοδο αυτή αρχίζει και η πρακτική δολοφονίας δημοσιoγράφων που έχουν την τόλμη να καταγγείλουν την δράση του Κομιτάτου. Δολοφονείται ο διαπρεπής Τούρκος δημοσιογράφος Χασάν Φεχμί μέρα μεσημέρι, στη γέφυρα του Γαλατά, αρχές του 1909. Η πρώτη αυτή δολοφονία κατά της ελευθερίας του τύπου αποτελεί την αρχή μιας θλιβερής παράδοσης. Η πρακτική αυτή συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας και η Τουρκία βαρύνεται με τις περισσότερες δολοφονίες δημοσιογράφων, Με την αποτυχία της αντεπανάστασης εκθρονίζεται ο Σουλτά¬νος Αμδούλ Χαμίτ και στη θέση του τοποθετείται ο Μεχμέτ Ρεσάτ, που ήταν αλκοολικός και άβουλος.
Το πραγματικό προσωπείο του Κομιτάτου της «Ενωσης και Προόδου», που έχει μετονομαστεί σε πολιτικό κόμμα, φαίνεται στην Κιλικία τόν Απρίλιο του 1909, όταν σφαγιάζονται πάνω από 20.000 Αρμένιοι. Ως δικαιολογία της σφαγής χρησιμοποιείται το γεγονός ότι το ίδιο Κομιτάτο που είχε συνεργασία με ριζοσπαστικές αρμενικές ορ¬γανώσεις είχε εξοπλίσει μερικούς Αρμένιους για να υποστηρίξουν το Κομιτάτο κατά της σουλτανικής παράταξης. Τα ετήσια συνέδρια του Κομιτάτου από το 1908 μέχρι το 1911 που πραγματοποιούνται στη Θεσσαλονίκη είναι μυστικά. Η ιστορική έρευνα δείχνει ότι στα συνέδρια αυτά καταστρώθηκε στο σχέδια εξόντωσης των χριστιανικών λαών της αυτοκρατορίας και η προσπάθεια εκτουρκισμού των υπόλοιπων μουσουλμανικών, όπως των Βοσνίων, Αλβανών, Κούρδων, Αράβων, Κιρκασίων κτλ. Οι βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιούνται τον Φεβρουάριο του 1912 έχουν καταγραφεί στην ιστορία ως, «εκλoγές με ξύλο» και καθιερώνεται η μέθοδος της ανοικτής ψηφoφορίας και της μυστικής καταμέτρησης των ψήφων. Η εξουσία περιέρχεται στο Φιλελεύθερο Κόμμα που είχε αγγλόφιλη πολιτική. Η αδυναμία εφαρμογής στοιχειώδους κράτους δικαίου, η αδυναμία να εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις που για 50 και πλέον χρόνια ήταν το αίτημα των χριστιανικών λαών στα ευρωπαϊκά εδάφη της Αυτοκρατορίας οδηγεί στον Βαλκανικό Πόλεμο το φθινόπωρο του έτους 1912, στον οποίο συμμαχούν τα βαλκανικά κράτη, Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία και Μαυροβούνιο για πρώτη φορά στην ιστορία τους. Τα οθωμανικά στρατεύματα υποχωρούν σε όλα τα μέτωπα και παραμένει στο έλεγχο του οθωμανικού κράτους μόνο η Ανατολική Θράκη.
Η δεινή ήττα στον Βαλκανικό πόλεμο φέρνει στην εξουσία ξανά το Κόμμα της Ενωσης και Προόδου. Το πραξικόπημα που έχει καταγράψει η ιστορία ως «η Έφοδος του Μπαμπαλή (Βαbiali Baskini)» συμβαίνει όταν ο Ενβέρ εισβάλλοντας στο κτήριο της Υψηλής Πύλης δολοφονεί εν ψυχρώ τον Υπουργό Αμυνας και αναγκάζει υπό την απειλή του όπλου τον Πρωθυπουργό σε παραίτηση. Πλέον η χώρα είναι στα χέρια μιας τριανδρίας που δρα ανεξέλεγκτα με την καθιέρωση ασύστολα εγκληματικών μεθόδων. Η επανάκτηση της Αδριανούπολης από τον Ενβέρ, όταν η πόλη έχει εκκενωθεί από τους Βούλγαρους λόγω του Β' Βαλκανικού πολέμου, προβάλλεται ως μεγάλο επίτευγμα του Ενβέρ για ισχυροποίησή του. Η Γερμανία που από τη δεκαετία του 1890 έχει αρχίσει να διεισδύει πολιτικά και οικονομικά στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προς το τέλος του έτους 1913 επικρατεί πλήρως, αφού σε θέσεις-κλειδιά του οθωμανικού στρατού διορίζονται Γερμανοί αξιωματικοί. 0 γερμανικός μιλιταρισμός βρίσκει πλήρη αντιστοιχία με την τριανδρία. Παράλληλα, ο Κούρδος Ζιγιά Γκιοκάλπ προτείνει την ιδεολογία της σύνθεσης του Ισλάμ με τον τουρκικό εθνικισμό. Πλέον όλα είναι έτοιμα για να εξαπολυθεί η εφαρμογή του σχεδίου αφανισμού των χριστιανικών λαών.
Το ξεκίνημα είναι προς το τέλος του 1913 με τους Έλληνες της Ανατολικής Θράκης που εκτοπίζονται βίαια από τα χωρία και τις πόλεις τους, Οι εκτοπίσεις συνοδεύονται με φοβερές κακουχίες και σφαγές. Πριν από την έναρξη των ανοικτών πογκρόμ εφαρμόζεται συστηματικός οικονομικός αποκλεισμός που οργανώνεται από τις παρακρατικές οργανώσεις της 'Ενωσης και Προόδου και την «Ειδική Υπηρεσία», γνωστή ως Teskilati Mahsusa. Παράλληλα, στις υπόλοιπες πυκνοκατοικημένες από Έλληνες περιo¬χές αρχίζει ένας σφοδρός οικονομικός πόλεμος. Στα ελληνικά καταστήματα αναρτώνται πινακίδες καλώντας τους μουσουλμάνους να μην εισέρχονται, επειδή οι 'Ελληνες είναι εχθροί του κράτους. Σαν πρόφαση χρησιμοποιείται η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Η εφαρμογή του σχεδίου εξόντωσης συνεχίζεται αρχίζοντας από τη Δυτική Μικρά Ασία (Ιωνία) τον Μάρτιο του 1914 με μαζικές επιθέσεις, σφαγές, πογκρόμ και εκτοπίσεις των Ελληνικών πληθυσμών. Όλα αυτά συμβαίνουν χωρίς να υπάρχει κανένα ίχνος πολέμου και, ως εκ τούτου, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι οι εκτοπίσεις γίνονταν λόγω αμυντικών αναγκών.
Οι επιθέσεις στα ελληνικά χωριά και κωμοπόλεις οργανώνονται με μυστικό τρόπο χρησιμοποιώντας τον κομματικό μηχανισμό του Κόμματος 'Ενωσης και Προόδου καθώς επίσης και την αστυνομία. Συμμετέχουν μεταμφιεσμένοι αξιωματικοί του στρατού, Η πλέον τραγική περίπτωση είναι η ολoκληρωτική καταστροφή της Φώκαιας την 14 Ιουνίου 1914 που καταγράφεται από τον Γάλλο αρχαιολόγο Φελιξ Σαρτιώ, που βρισκόμενος στην Φώκαια φωτογραφίζει τις σφαγές και την πυρπόλησή της ενημερώνοντας τη γαλλική κοινή γνώμη. Η Φώκαια είναι η μητέρα-πατρίδα της Μασσαλίας και τα γεγονότα ξεσηκώνουν θύελλα διαμαρτυριών σε όλη τη Γαλλία. Αν και οι διωγμοί μετριάζονται εν μέρει με την ανακήρυξη της εκκλησίας εν διωγμώ τον Μάιο του 1914 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η κατάσταση χειροτερεύει με την είσοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο τέλη Οκτωβρίου. Σε πολλές εκθέσεις και αναφορές πρεσβευτών ουδέτερων χωρών αναφέρεται ο ρόλος της Γερμανίας στην παρότρυνση της οθωμανικής κυβέρνησης να εφαρμόσει μαζική εθνοκάθαρση με όλα τα χαρακτηριστικά που σήμερα θεωρείται ότι συνιστούν «Εθνοκάθαρση ή Γενοκτονία».
Οι εκτοπί¬σεις γίνονται κάτω από τραγικές συνθήκες σε όλες τις περιoχές της Δυτικής Μικράς Ασίας συμπεριλαμβανομένων των περιοχών Προποντίδας, όλης τα παραλιακής ζώνης του Αιγαίου και της Μεσογείου. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα μη έχοντας εμπλακεί ακόμα στον πόλεμο, μέχρι τον Ιούνιο του 1917 διατηρούσε προξενεία και υποπροξενεία σε πολλές πόλεις (π.χ. Σμύρνη, Βουρλά, Αίβαλί, Προύσα, Τσανάκκαλε, Αττάλεια, Σαμσούντα. Τραπεζούντα κτλ), από τα οποία καταφθάνουν αναφορές συνέχεια προς τήν Ελληνική Πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης και στην Αθήνα στο Υπ. Εξωτερικών. Η κυβέρνηση του Βενιζέλου απειλεί την κήρυξη πολέμου αλλά με την επικράτηση του εθνικού διχασμού από τις αρχές του 1915 η βοήθεια από την Ελλάδα για την προστασία των πληθυσμών περιορίζεται. Οι διωγμοί συνεχίζονται σε όλη τη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, ενώ μαζικές επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης αρχίζουν στον Δυτικό Πόντο το φθινόπωρο του 1916, ενώ ο Ανατολικός βρίσκεται υπό τον ρωσικό έλεγχο.

Η πραξίκοπημαπκή είσοδος στον Α' Παyκόσμιο πόλεμο
Η είσοδος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο γίνεται με πραξικοπηματικό τρόπο από τη δικτατορική τριανδρία Ενβέρ, Ταλαάτ και Τζεμάλ. Αρχές Αυγούστου του 1914 η οθωμανική Βουλή με μεθόδευση τίθεται σε διακοπές και σταματάει προσωρινά τις εργασίες της. Η Γερμανία πoλιορκεί ασφυκτικά τους τρεις δικτάτορες και εκβιάζει για την είσοδο του οθωμανικού Κράτους στον πόλεμο με την απειλή διακοπής της οικονομικής βοήθειας. Η επίσημη είσοδος γίνεται με την είσοδο των δύο Θωρηκτών πλοίων «Γκόμπεν» και «Μπρέσλαου» από τον Ελλήσποντο, τα οποία υψώνουν τουρκικές σημαίες και οι ναύτες φορούν φέσια και με δική τους πρωτoβουλία βγαίνουν στον Εύξεινο Πόντο και βομβαρδίζουν την Οδησσό, με αποτέλεσμα η Ρωσία να κηρύξει τον πόλεμο στο οθωμανικό Κράτος. Πλέον το τυχοδιωκτικό γερμανικό σχέδιο συνωμοσίας έχει πετύχει και η αυτοκρατορία βρίσκεται εντός του πολέμου, χωρίς να το έχει αποφασίσει η Βουλή ή ακόμα το Υπουργικό Συμβούλιο, αλλά ο Γερμανός πρέσβης με τον Ενβέρ, που κατέχει το αξίωμα του Υπουργού Αμυνας. Πλέον οι πολίτες ανεξάρτητα θρησκείας και εθνικότητας οδηγούνται σε ένα απέραντο σφαγείο.
Την 14η Νοεμβρίου 1914 η δικτατορική κυβέρνηση οργανώνει την κήρυξη του Ιερού Πολέμου-Τζιχάτ, που αποτελεί ένα από τα στάδια εφαρμογής του ολοκληρωτικού σχεδίου καταστροφής των χριστιανικών λαών. Μια από τις μεγαλύτερες εγκληματικές πράξεις συντελείται τον Δεκέμβριο του 1914 από τον Υπουργό Αμυνας Ενβέρ, που διατάσσει τους 100.000 φαντάρους της Γ' Στρατιάς που είχε ελαφριά εξάρτυση πολέμου, για να πολεμήσει στην αραβική έρημο, να επιτεθούν στα ρωσικά σύνορα στην περιοχή Σαρίκαμις, με αποτέλεσμα να βρουν τραγικό θάνατο όλοι οι φαντάροι, στην πλειονότητά τους μουσουλμάνοι. Παρά αυτή την άνευ προηγούμενη ανθρώπινη τραγωδία, ο Ενβέρ παραμένει αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων. Σημειωτέον ότι ο Ενβέρ είχε αναρριχηθεί στην βαθμίδα του στρατάρχη με δική του απόφαση. Είναι τραγικό ότι ακόμα και σήμερα σύμφωνα με την επίσημη ιστορία της Τουρκίας ο Ενβέρ πασάς χαρακτηρίζεται ως ήρωας, πράγμα που δείχνει ότι στην Τουρκία ακόμα επικρατεί η νοοτροπία του Κομιτάτου Ένωσης και Προόδου.

Η ολοκληρωτική εξόντωση των χριστιανικών πληθυσμών
Η συνέχιση του πολέμου, η ναυτική επίθεση στα στενά των Δαρδανελίων και η απομόνωση της ενδοχώρας της Μικράς Ασίας από τον έξω κόσμο δίνει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση της 'Ενωσης και Προόδου να εφαρμόσει το γενικό σχέδιο εξόντωσης των χριστιανικών λαών. Η εξόντωση των Αρμενίων και Ασσυρίων σε όλες τις περιοχές που ζούν κορυφώνεται τον Απρίλιο του 1915, χωρίς να σταματούν οι διωγμοί των Ελλήνων στίς υπόλοιπες περιοχές. Στο πλαίσιο του γενικού σχεδίου εξόντωσης, εφαρμόζεται η σύλληψη της πνευματικής ηγεσίας των 250 Ελλήνων τον Μάρτιο και των 300 Αρμενίων την 24 Απρλίου στην Κωνσταντινούπολη.
Τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη, εξαιρούνται από τις εκτοπίσεις λόγω της παρουσίας πρεσβευτών ουδέτερων χωρών. Οι προσπάθειες για τη διάσωση των χριστιανικών λαών του μεγάλου ανθρωπιστή πρέσβη της Αμερικής Χ, Μοργκεντάου αποτυγχάνουν. Αργότερα ο ίδιος πρέσβης ονομάζει την γενοκτονία των Αρμενιών ως «τον θάνατο ενός "Εθνους». Η επίθεση του αγγλογαλλικού στόλου τον Μάρτιο του 1915 στα στενά των Δαρδανελίων αποτυγχάνει, όμως τα οθωμανικά στρατεύματα σε όλη τη διάρκεια του 1915 και του 1916 υφίστανται ήττες στον Καύκασο και στις αραβικές ερήμους.
Η τραγική κατάσταση των λαών της αυτοκρατορίας, λόγω των σφαγών και εκτοπισμών των χριστιανικών πληθυσμών αλλά και του πολέμου, φθάνει σε τρομακτικό επίπεδο. Το σχέδιο εξόντωσης των χριστιανικών λαών εφαρμόζεται από την παραστρατιωτική οργάνωση «Τεσκιλάτι Mαχσouσά-Teskilati Mahsusa» που διοικείται από τους Μπεντρετίν Σακίρ, Μεχμέτ Ναζίμ και Εσρέφ Κουστσούμπαση. Τα εκτελεστικά όργανα της Τεσκιλάτι Mαχσouς είναι τα εγκληματικά στοιχεία της Κοινωνίας που μαζεύονται από τις φυλακές βαρυποινιτών και στρατολογούνται για την εξόντωση γυναικόπαιδων, αφού οι χριστιανοί άντρες έχουν οδηγηθεί στα τρομερά Τάγματα Εργασίας γνωστά ως Αμελέ Ταμπουρλαρί.
0 ρωσικός στρατός τον Απρίλιο του 1916 καταλαμβάνει την ανατολική παραλία του Πόντου συμπεριλαμβανομένης της Τραπεζούντας. 0 Μητροπολίτης Χρύσανθος, ως πρότυπο Ορθόδοξου ιεράρχη, οργανώνει την περίθαλψη όλων των πληθυσμών, μουσουλμάνων και χριστιανών, και εξασφαλίζει την ομαλότητα στην περιοχή του Ανατολικού Πόντου.
Όμως στον δυτικό Πόντο (Σαμσούντα και Μπάφρα) αρχίζουν από τον 0κτώβριο του 1916 τρομεροί εκτοπισμοί του ελληνικού στοιχείου σε μέγεθος ολοκληρωτικής γενοκτονίας οι οποίοι συνεχίζονται μέχρι το τέλος του πολέμου. Το οθωμανικό κράτος καταρρέει το φθινόπωρο του 1918 και οι τρεις δικτάτορες Ενβέρ, Ταλάτ και Τζεμάλ διαφεύγουν μυστικά αρχές Οκτωβρίου με γερμανικό υποβρύχιο, ενώ το οθωμανικό κράτος αναγκάζεται να υπογράψει την ανακωχή του Μούδρου της 30 Οκτωβρίου 1918. Παρά τη διαφυγή των τριών δικτατόρων στο εξωτερικό, οι μηχανισμοί του Ιττιχάτι Τερρακί παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άθικτοι και το κόμμα αλλάζοντας ονομασία συνεχίζει τη δράση του στο οθωμανικό κοινοβούλιο. Η νέα κυβέρνηση που ορίζει ο Σουλτάνος Βαχντεντίν προσπαθεί να προσαγάγει στη δικαιοσύνη τους εγκληματίες κατά των Αρμενίων και Ελλήνων, αλλά η προσπάθεια αυτή σταματάει ουσιαστικά προς τα τέλη του 1919 με την έναρξη του εθνικιστικού κινήματος με πρωτεύουσα την Αγκυρα, στην οποία σπεύδουν όλα τα μέλη του Κόμματος της "Ενωσης και Προόδου. Η προσπάθεια των Βρετανών να οργανώσουν δίκη των υπαιτίων της εξόντωσης των χριστιανικών λαών της Μικράς Ασίας οδηγείται σε αποτυχία λόγω της επικράτησης των οικονομικών συμφερόντων της Γαλλίας, Ιταλίας, Η.Π.Α. αλλά και της ίδιας της Βρετανίας, που δεν θέλει να μείνει εκτός του μοιράσματος σφαιρών οικονομικού επηρεασμού.
Τα πολλαπλά διαδοχικά σφάλματα που υποπίπτουν οι κυβερνήσεις τόσου του Βενιζέλου όσο και της βασιλικής παράταξης στη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας, η ανοικτή υποστήριξη της νέας Σοβιετικής 'Ενωσης αλλά και της Ιταλίας και της Γαλλίας οδηγεί στην ήττα του ελληνικού στρατού και την ολοκληρωτική εξόντωση του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και του Πόντου, που αποτελεί την ολοκλήρωση του σχεδίου εξόντωσης των χριστιανικών λαών. Το μεγαλύτερο κόστος πληρώνει ο Ποντιακός Ελληνισμός που εκτοπίζεται μαζικά στη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού Πολέμου και οδηγείται σε ολοκληρωτικό αφανισμό. 0 συνολικός αριθμός των θυμάτων των χριστιανικών λαών της Μικράς Ασίας υπερβαίνει τα 3 εκστομμύρια για την περίοδο 1913-1922. Η ατιμωρησία που επισημοποιήθηκε με τη Συνθήκη της Λωζάνης, όπως επισήμανε ο Τσώρτσιλ από το 1928, αποτέλεσε κύρια αιτία που ο Χίτλερ κατέστρωσε με βάση την ιδεολογία του εθνικοσοσιαλισμού το ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ευρώπης. Όταν άρχιζε η επιχείρηση εθνοκάθαρσης των Εβραίων της Πολωνίας το 1939 στις. επιφυλάξεις των στρατηγών της Βέρμαχτ ο Χίτλερ απάντησε κατά την κορύφωση του ολοκαυτώματος των Εβραίων της Ευρώπης: «ποιος θυμάται σήμερα τους Αρμένιους;».
Συμπερασματικά η 100ή επέτειος της επικράτησης του Κομιτάτου Ενωσης και Προόδου – Ιττιχάτι Τερακκί αποτελεί την πλέον μελανή επέτειο όχι μόνο για τους λαούς της περιοχής μας αλλά και για όλη την ανθρωπότητα. Το ότι οι νοοτροπίες και οι πολιτικές αντιλήψεις που εισήγαγαν οι οπαδοί του Κομιτάτου ακόμα και σήμερα αποτελούν σοβαρή απειλή για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να προβληματίσει όλους τους φιλειρηνικούς ανθρώπους και τη διεθνή κοινότητα.

"Ο Πολίτης των Κωνσταντινουπολιτών" (Αύγουστος 2008)
Αναδημοσίευση από το ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΟ