Διαμάχη Μόσχας - Φαναρίου: Αφορμή η Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά

Αμέσως μετά την αποχώρηση των πιστών, το πνεύμα κατάνυξης σκιάστηκε από τη διελκυστίνδα για τα «πρωτεία» της επιτυχίας να τελεστεί Λειτουργία στη Σουμελά.
Την περίλαμπρη Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά που σηματοδότησε την ιστορική επαναλειτουργία της μονής, ακολούθησε μια ιδιότυπη διαμάχη. Η Μόσχα προέβη σε μια άτυπη, αλλά ευθεία, αμφισβήτηση του πρωταρχικού ρόλου που διαδραμάτισε το Φανάρι στην οργάνωση του προσκυνήματος την περασμένη Κυριακή και στην προσέλευση πιστών, θεωρώντας ότι μετά δικές της πιέσεις η τουρκική πλευρά συναίνεσε στο «άνοιγμα» της μονής.

Διαμάχη της Μόσχας με Φανάρι για τη Σουμελά
Ο κ. κ. Βαρθολομαίος κέρδισε διεθνώς τις εντυπώσεις για τη Θεία Λειτουργία

Του Σταυρου Tζιμα
H διελκυστίνδα Φαναρίου - Μόσχας για το ποιος θα «πιστωθεί » την επαναλειτουργία της Ιεράς Μονής Σουμελά ρίχνει σκιές στη λαμπρή τελετή της περασμένης Κυριακής στην Τραπεζούντα που σκόρπισε συγκίνηση στους απανταχού ορθόδοξους χριστιανούς. Η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου στη Θεία Λειτουργία, με τον εμπνευσμένο λόγο και τις προσεκτικές αναφορές στη Μόσχα και την Αγκυρα, δεν άφησε περιθώρια αμφισβήτησης στο επίπεδο των εντυπώσεων και της καταξίωσης στις καρδιές των πιστών. Ομως οι Ρώσοι αισθάνθηκαν ότι δεν πήραν το «μερίδιο» που θεωρούν ότι τους ανήκει και η σοβούσα διαμάχη εκδηλώθηκε ανοιχτά.
Διά του βουλευτή της Ρωσικής Δούμας και πρόεδρου της Ομοσπονδίας Ελλήνων της Ρωσίας, κ. Ιβάν Σαββίδη η ρωσική πλευρά προέβη σε ευθεία αμφισβήτηση του πρωταγωνιστικού ρόλου του Οικουμενικού Πατριάρχη στο άνοιγμα της μονής και στην οργάνωση του προσκυνήματος.
«Ο πρωτεργάτης είναι η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων της Ρωσίας, με επικεφαλής τον βουλευτή της κρατικής Δούμας της Ρωσικής Ομοσπονδίας Ιβάν Σαββίδη», σημειωνόταν σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού Ανατολικής Ευρώπης του οποίου επίσης προεδρεύει ο κ. Σαββίδης...
Ηταν απάντηση στην εικόνα που είχε κάνει νωρίτερα τον γύρο του κόσμου και η οποία εμφάνιζε τον Οικουμενικό Πατριάρχη ως τον άνθρωπο που με τη ζυγισμένη πολιτική και τις άοκνες προσπάθειές του έπεισε την κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν να επιτρέψει το άνοιγμα χριστιανικών ναών στην Τουρκία και ειδικά αυτού στο όρος Μελά που κρύβει ισχυρούς συμβολισμούς για τον ποντιακό Ελληνισμό, αλλά και τον τούρκικο εθνικισμό.
Ενδεικτικό του κλίματος που κυριάρχησε αποτελεί και το γεγονός ότι στο Ιερό της εκκλησίας όπου λειτούργησε ο Πατριάρχης εμφανίστηκαν... δύο εικόνες, πιστά αντίγραφα, της Παναγίας Σουμελά. Το ένα, προερχόμενο από το μοναστήρι της Σουμελά στο Βέρμιο, μεταφέρθηκε από τον κ. Σαββίδη και το άλλο είχε φτάσει από το Φανάρι.
Aντίγραφο της εικόνας της Παναγίας Σουμελά μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στην Τραπεζούντα και από εκεί στο μοναστήρι του όρους Μελά τον Δεκαπενταύγουστο του 2008. Οργανωτής του προσκυνήματος ο κ. Ιβάν Σαββίδης, ακολουθούμενος από Ρώσους ιερείς που είχε φέρει μαζί του.
Το Φανάρι απείχε από την όλη διαδικασία, καθώς δεν υπήρχε σχετική άδεια από την τουρκική κυβέρνηση και μάλιστα φέρεται να απαγόρευσε την ύστατη στιγμή σε αντιπροσωπεία Αγιορειτών να συνοδεύσει την εικόνα στο μοναστήρι, όπως είχε σχεδιαστεί αρχικά.
Ακολούθησε την επόμενη χρονιά η ίδια διαδικασία, πάλι με τον ομογενή βουλευτή να πρωτοστατεί στην οργάνωση προσκυνήματος, με τη διακριτική, αυτή τη φορά, συμμετοχή εκπροσώπου του Πατριαρχείου.
Μπορούσε ο Ιβάν Σαββίδης να επιχειρήσει «απόβαση» ορθόδοξων χριστιανών και να εγκαταστήσει, έστω για λίγο, την εικόνα της Παναγίας στην καρδιά του τούρκικου εθνικισμού, χωρίς να έχει πίσω του την ρωσική ισχύ που ιστορικά δεν άφησε ποτέ, ακόμη και την περίοδο του κομμουνισμού, τη θρησκεία έξω από το γενικότερο παιχνίδι επιρροής στην ευρύτερη περιοχή;
Από δύσκολο έως αδύνατο, υποστηρίζουν όσοι γνωρίζουν τη σύνθετη τουρκική πραγματικότητα. Μετά και το δεύτερο οργανωμένο προσκύνημα ετέθη ζήτημα νόμιμης τέλεσης Θείας Λειτουργίας, αφού έως τότε γινόταν μια απλή δέηση και την υπόθεση πήρε στα χέρια του ο κ.κ. Βαρθολομαίος, με τον Ιβάν Σαββίδη να δραστηριοποιείται, έχοντας πίσω του το Κρεμλίνο και το πανίσχυρο Πατριαρχείο Μόσχας.
Οι προσπάθειες καρποφόρησαν στο πλαίσιο και του γενικότερου τουρκικού ανοίγματος σε ζητήματα θρησκευτικών ελευθεριών, αλλά οι διαγκωνισμοί δεν έλειψαν για το ποιος θα καρπωθεί την επιτυχία.
Η επιφυλακτικότητα του Φαναρίου για την εμπλοκή της Μόσχας ήταν διάχυτη και κατά την τελετή της περασμένης Κυριακής. Ο κ.κ. Βαρθολομαίος φέρεται ειπών, στην παρατήρηση στενού του συνεργάτη για τη μαζική και οργανωμένη παρουσία Ρώσων πιστών στο προαύλιο της εκκλησίας -ο Ιβάν Σαββίδης είχε εξασφαλίσει τις περισσότερες προσκλήσεις- ότι «αυτοί ήταν σε θέση να κάνουν μόνοι τους την λειτουργία».

Η δράση του «γενναιόδωρου» Ιβάν Σαββίδη

Τασος Tελλογλου
Ο Ιβάν Σαββίδης του Ιγνατίου γεννήθηκε στις 27 Μαρτίου του 1959 στο χωριό Σάντα της περιοχής Τσάλκα της Γεωργίας. Οι γονείς του ήταν εργάτες. Η Τσάλκα, κύρια εστία εποικισμού των Ελλήνων του Πόντου μετά την καταστροφή, κατοικούνταν κυρίως από Τουρκόφωνους Πόντιους με ισχυρή ελληνική εθνική συνείδηση. Οταν ο Ιβάν πήγαινε στην 7η τάξη του σχολείου, η οικογένειά του μετακόμισε στο Ροστόφ του Ντον στη Ρωσία. Μετά τη θητεία του στον «κόκκινο» στρατό εργάστηκε στο κρατικό εργοστάσιο καπνού του Ντον, ενώ το 1988 αποφοίτησε από την Οικονομική Σχολή του τοπικού πανεπιστημίου.
Ο Ιβάν Σαββίδης έγινε υποδιευθυντής της επιχείρησης και το 1993 διευθυντής της μετοχικής εταιρείας «Ντονσκόι Ταμπάκ». Τον Δεκέμβριο του 2003, εξελέγη με το κόμμα του Βλαντιμίρ Πούτιν στη Δούμα, τη Βουλή της Ρωσίας. Από νωρίς ο Ιβάν Σαββίδης υποστήριξε σειρά πρωτοβουλιών για την αποκατάσταση της αλήθειας για την ιστορία των Ελλήνων στην ΕΣΣΔ, όπως για τη συστηματική καταγραφή των σταλινικών διωγμών εις βάρος της ελληνικής μειονότητας, που κορυφώθηκαν με την «ελληνική επιχείρηση» του 1937. Ο Σαββίδης έγινε γρήγορα γνωστός ότι ήταν πολύ γενναιόδωρος -με ό,τι «χρώμα» και αν συνεπάγεται αυτή η λέξη- στο να υποστηρίζει ανθρώπους που επικαλούνταν το εθνικό φρόνημα. Ετσι, ο ίδιος είχε δηλώσει ότι «έδωσε μία επιπλέον υποστήριξη στην Εθνική Ελλάδος στη διάρκεια του Euro στην Πορτογαλία», ενώ δεν κρύβει τη στήριξή του στον κ. Παναγιώτη Ψωμιάδη στα πρώτα βήματά του, ως νομάρχη Θεσσαλονίκης. Ο Σαββίδης πολύ γρήγορα ενδιαφέρθηκε για τα δρώμενα στην πατρίδα των προγόνων του και αμέσως μετά την εκλογή του στη θέση του αντιπροέδρου της επιτροπής προϋπολογισμού της Δούμας κυκλοφορούσαν απίστευτες φήμες για τον αριθμό των ακινήτων που είχε αγοράσει στην Κωνσταντινούπολη. Στις 7 Ιουλίου του 2010, ο Ιβάν Σαββίδης εξελέγη πρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ποντίων Ελλήνων με δύο ψήφους διαφορά από τον Θεσσαλονικιό καρδιολόγο Γιώργο Παρχαρίδη. Ο Σαββίδης έχει κάνει σημαία του την αναγνώριση της «ποντιακής γενοκτονίας». Την Παναγία Σουμελά επισκεπτόταν και πριν από τη φετινή λειτουργία, ερχόμενος συχνά σε αντιπαράθεση με τις τουρκικές αρχές, όπως συνέβη το 2009, όταν η άκαμπτη στάση των τουρκικών αρχών αλλά και ορισμένοι «θερμοκέφαλοι» είχαν οδηγήσει σε επεισόδια. Οι τουρκικές αρχές είχαν ζητήσει τότε από τους ιερείς να βγάλουν τα άμφια. Το αεροπλάνο με τον Σαββίδη και την οικογένειά του, τον νομάρχη Π. Ψωμιάδη και τον πρώην υπουργό Στ. Παπαθεμελή είχε φτάσει στην Τραπεζούντα από τη Θεσσαλονίκη. Τότε ο Σαββίδης είχε προειδοποιήσει τους Τούρκους: «Θα ξανάρθουμε του χρόνου, περισσότεροι».
Καθημερινή